– To będzie miejsce zadumy, refleksji i mocnego przekonania, jak ważny na świecie jest pokój – mówił 24 października bp Tadeusz Lityński, tuż przed poświęceniem pomnika Ofiar Obozu i Więzienia Sonnenburg. Powyżej: Msza św., poświęcenie nowego pomnika, zwiedzanie odnowionej placówki i złożenie kwiatów na cmentarzu jenieckim – to w skrócie program uroczystości Krzysztof Król /Foto Gość Muzeum Martyrologii Ofiar Obozu Sonnenburg w Słońsku zyskało nowy wygląd. W ostatnich kilkunastu miesiącach wokół, powstałego przed 40 laty, muzeum uporządkowano plac, ustawiono nowy pomnik i zmodernizowano budynek. Do końca roku w muzeum ma powstać również stała wystawa z nowoczesnymi gablotami, tablicami informacyjnymi, sprzętem multimedialnym oraz makietą byłego hitlerowskiego obozu koncentracyjnego. Muzeum gromadzi pamiątki po ciężkim więzieniu pruskim, zbudowanym w 1834 roku, i pierwszym obozie koncentracyjnym III Rzeszy „Sonnenberg”. – W okresie II wojny światowej poza Niemcami do Sonnebergu, na mocy dekretu „Noc i Mgła” z 1941 roku, trafiali obywatele Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Danii i Norwegii. Więziono tam również: Polaków, Jugosłowian, Czechów, Słowaków, Bułgarów, Austriaków, Szwajcarów, Estończyków, Włochów, Rosjan i Hiszpanów – wyjaśnia dr Przemysław Słowiński z PWSZ. W uroczystości wzięli udział goście z całej Europy. – Póki ten pomnik tu będzie i słowa pamięci o tych ludziach, to oni będą żyć wśród nas – powiedział Zygmunt Włodarczyk ze Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy I Armii Francuskiej „Ren i Dunaj”. Partnerem projektu Modernizacji Muzeum Martyrologii jest Gedenkstatte/Museum Seelower Hohen, czyli muzeum w miejscowości Seelow, poświęcone również ofiarom II wojny światowej. – Fakt, że nad modernizacją muzeum pracowali wspólnie Polacy i Niemcy, oczywiście przy wkładzie Unii Europejskiej, pokazuje, jak dobrze zrozumieliśmy przesłanie ofiar obozu – mówiła konsul generalny Niemiec we Wrocławiu Elisabeth Wolbers.Od 1 czerwca 2021 roku funkcjonuje w siedzibie tymczasowej. W grudniu 2022 r. podpisano akty notarialne dotyczące nabycia przez Muzeum dwóch budynków mieszczących się na terenie dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego dla polskich dzieci - pod utworzenie stałej siedziby Muzeum w Łodzi - oraz oddziału placówki w Dzierżąznej k
rozwiń wszystkie Słońsk (niem. Sonnenburg) jest to niewielkie miasteczko leżące na południowy wschód od Kostrzyna, czyli na terenie przedwojennych Niemiec. W latach 30. XIX w. władze pruskie wybudowały tam zakład karny, który działał niemal nieprzerwanie do 1945 r. W kwietniu 1933 r., wykorzystując stare zabudowania więzienne, naziści założyli w Sonnenburgu jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych na terenie Trzeciej Rzeszy. Obóz podlegał gestapo. Więziono tam przeciwników politycznych NSDAP, przede wszystkim działaczy komunistycznych oraz socjaldemokratów. Wśród więźniów znalazł się znany literat, redaktor naczelny „Die Weltbühne” Karl von Ossietzky. Wiosną 1934 r. obóz koncentracyjny przekształcono w więzienie o zaostrzonym rygorze (Zuchthaus), które działało do stycznia 1945 r. W Sonnenburgu przetrzymywano jedynie mężczyzn. Do 1941 r. w Sonneburgu więziono przede wszystkim Niemców, zwyczajnych przestępców, osoby skazane za słuchanie nielegalnych radiostacji lub uchylanie się od służby w Wehrmachcie. Liczba więźniów zaczęła wrastać na początku 1941 r., kiedy to do Sonnenburga trafiła większa grupa więźniów, wśród nich również Polaków ukaranych za ucieczkę z robót przymusowych. Od jesieni 1942 r. do Sonnenburga zaczęli trafiać więźniowie polityczni z Europy Zachodniej zatrzymani w ramach rozpoczętej w grudniu 1941 r. akcji „Nacht und Nebel” („Noc i mgła”), mającej na celu pacyfikację antyfaszystowskiego ruchu oporu w okupowanych krajach Europy Zachodniej. W ramach akcji naziści aresztowali wielu przeciwników politycznych, którzy zostali następnie rozstrzelani lub wywiezieni w głąb Trzeciej Rzeszy i osadzeni w obozach oraz więzieniach. Rodzin nie powiadamiano o miejscu pobytu aresztowanych. W Sonnenburgu więziono zatrzymanych w ramach akcji „Nacht und Nebel” Francuzów, Belgów, Duńczyków, Norwegów oraz Holendrów. Najliczniejszą grupę stanowili wśród nich Francuzi. Pierwszy transport z Francji przybył do Sonnenburga we wrześniu 1942 r. Więźniów aresztowanych w ramach akcji „Nacht und Nebel” obowiązywał specjalny rygor więzienny, nie mogli oni wysyłać i otrzymywać korespondencji. Prócz tego w Sonnenburgu więziono również Luksemburczyków, Jugosłowian, Bułgarów, Czechów, Słowaków, Rosjan oraz obywateli innych państw. Poczynając od 1941 r., więzienie było przepełnione. Panowały tam bardzo złe warunki i śmiertelność wśród więźniów była wysoka. Na terenie więzienia dokonywano również licznych egzekucji, a pod koniec wojny mordowano ciężko chorych więźniów. Likwidując więzienie, w nocy z 30 na 31 stycznia 1945 r., Niemcy rozstrzelali ponad 800 więźniów różnej narodowości, pozostałych – ewakuowano. Armia Czerwona wkroczyła do Sonnenburga 2 lutego 1945 r Zofia Wóycicka W 1974 r. w Słońsku otwarto Muzeum Martyrologii poświęcone historii więzienia i obozu koncentracyjnego Sonnenburg. Muzeum udostępniane jest zwiedzającym po uprzednim uzgodnieniu z urzędem gminy lub kustoszem. Oprócz tego w Słońsku znajduje się też cmentarz ofiar więzienia (ul. Kolejowa), na którym w 1995 r. odsłonięto bramę-pomnik ufundowany przez stowarzyszenie luksemburskich więźniów Sonnenburga. W zachowanych zabudowaniach dawnego więzienia nadal mieści się zakład karny. Zofia Wóycicka Słońsk – Muzeum Martyrologii Sonnenburg ul. 3 Lutego 54, 66-436 Słońsk tel. urzędu gminy +48 95 757 22 71 (do 76); +48 95 757 22 71 e-mail: sekretariat@ Muzeum Martyrologii w Słońsku czynne jest od środy do niedzieli w godz. 11:00-16:00; kontakt tel. +48 505 536 306 lub mailowy: muzeum@ Wstęp jest bezpłatny. Dojazd: Słońsk leży przy drodze nr 133, 15 km za wschód od Kostrzyna. Dojazd autobusem z Kostrzyna lub Gorzowa Wielkopolskiego lub transport własny.
730 views, 9 likes, 0 loves, 2 comments, 7 shares, Facebook Watch Videos from Muzeum Martyrologii w Słońsku / Museum Sonnenburg: 76. rocznica zagłady więźniów w Sonnenburgu 31 stycznia 2021 r. mijaDescription Polski: Budynek budowany w latach 1973-74 w miejscu obozu koncentracyjnego Sonnenburg, do którego od 1933 r. kierowano przeciwników nowej władzy. Od 1942 r. więziono tam członków ruchu oporu wielu krajów. Za wczesnego Edwarda powstał ten budynek muzeum. Jakie eksponaty są tam prezentowane, nie wiem, bo późno było, a następnego dnia, wbrew wcześniejszym planom, nie dojechaliśmy. Na elewacjach budynku wmurowane są tablice upamiętniające ofiary różnych nacji w ich językach.
10 października 2021 roku w Forcie VII odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary Konzentrationslager Posen. W intencji pomordowanych modlił się Sobotnia prasa prezentuje projekt stworzenia w Słońsku miejsca pamięci ofiar obozu koncentracyjnego oraz informuje o planach Deutsche Telekom wobec polskiej firmy GTS. W artykule zatytułowanym „Światło w miejscu ciemności“ lewicowy dziennik „Neues Deutschland“ przypomina pokrótce historię Sonnenburga (ob. Słońska), należącego do Polski od 1945 r. Jego ładna, niemiecka nazwa (niem. Sonnenburg ‘słoneczny zamek’) nie pasuje do miasta, „ w którym wydarzyło się coś tak strasznego; cierpiało i zginęło tu wielu ludzi. To miasto położone niedaleko Kostrzyna było przez wiele lat miejscem ciemności, okrucieństwa i barbarzyństwa. Gazeta przypomina, że w 1833 roku w Sonnenburgu zbudowano więzienie, w którym w 1846 r. przetrzymywano polskiego filozofa Karola Libelta. Jego listy z Sonnenburga ukazują codzienność w pruskim więzieniu. W 1931 r. zamknięto budynek ze względów higienicznych. Dwa lata później naziści stworzyli tam obóz koncentracyjny – przypomina dziennik. Wśród więźniów znaleźli się bojownicy ruchu oporu, głównie Francuzi, Belgowie, Norwedzy, Holendrzy i Luksemburczycy, deportowani z obszarów zajętych przez Wehrmacht. „Musieli wykonywać pracę przymusową, cierpieli przy tym na rożne choroby”. „Neues Deutschland” przywodzi na pamięć masakrę, do której doszło w nocy 30/31 stycznia 1945 r. Pod ścianą północną więzienia zastrzelono wówczas ponad 800 więźniów, w tym 91 Luksemburczyków, którzy odmówili służby w Wehrmachcie. Po wojnie dokonano rozbiórki budynku, a pozostałości murów posłużyły przy odbudowie zburzonej w czasie wojny Warszawy. Berliński oddział Stowarzyszenia Ofiar Prześladowanych przez Reżim Nazistowski – Zrzeszenie Antyfaszystów (VVN-BdA) pod przewodnictwem Hansa Coppiego chce teraz razem z mieszkańcami gminy Słońsk stworzyć w miejscu byłego obozu koncentracyjnego europejskie miejsce pamięci. W tym celu, w ubiegłą sobotę ( zorganizowano w Słońsku konferencję, podczas której przedstawiono nowe koncepcje wystroju wnętrz powstałego w 1974 roku Muzeum Martyrologii Ofiar Obozu Sonnenburg. Jak podkreśla dziennik, „nowy projekt, ponad granicami, wymaga od wszystkich swoich uczestników empatii, zrozumienia i wrażliwości. Po obydwu stronach Odry są różne doświadczenia – z historią i w pracy muzeum. Z pewnością nie jest łatwo zgromadzić pod jednym dachem naukowców i laików, mieszkańców dawnego Sonnenburga i zaangażowanych, młodych ludzi. Jednak trud się opłaci – konstatuje gazeta – Miejsce pamięci powinno być wyrazem stosunku do tendencji rasistowskich, neonazistowskich i antysemickich w dzisiejszej Europie”. Deutsche Telekom przejmuje GTS Największy niemiecki koncern telekomunikacyjny i największy operator w Unii Europejskiej, Deutsche Telekom, chce przejąć GTS – informuje najnowsze wydanie niemieckiego miesięcznika „Manager Magazin” wydawanego przez Grupę Spiegel – To największy w Polsce operator telekomunikacyjny obsługujący klientów biznesowych. Suma transakcji wyniesie 500 milionów euro. Niemiecki koncern pragnie rozszerzyć swoją działalność w Europie środkowo-wschodniej. Deutsche Telekom, który oferował dotychczas polskim klientom sieć telefonii komórkowej, chce teraz połączyć usługę telefonii stacjonarnej i komórkowej. Już od kilku miesięcy członek zarządu Deutsche Telekom Timotheus Höttges bada na miejscu potencjalne kierunki rozwoju opcji transferowych. W ubiegłym roku firma GTS osiągnęła zysk brutto w wysokości 103 milionów euro, zaś wartość transakcji kupna oraz sprzedaży usług i produktów wyniosła 387 milionów – podaje niemiecki miesięcznik. Lutosławski w Berlinie „Neues Deutschland” informuje też dziś o zakończonym we środę ( festiwalu MusikFest w Berlinie, poświęconym Witoldowi Lutosławskiemu z okazji stulecia jego urodzin. W Berlinie zabrzmiały Koncert na orkiestrę oraz Mi-parti, które kompozytor napisał w latach 1975-76 dla orkiestry Concertgebouw, na zamówienie miasta Amsterdam. Prapremiera odbyła się w 1976 r. Natomiast w Polsce dzieło wykonano po raz pierwszy na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” – czytamy w dalszej części artykułu. Dziennik objaśnia pochodzenie samej nazwy „mi-parti”: „powstała ona w sektorze tekstylnym i oznacza szaty o różnych krojach i barwach”. Zmienny koloryt brzmienia można również, zdaniem gazety, usłyszeć w interpretacji orkiestry Staatskapelle Berlin pod dyr. Daniela Barenboima Monika Skarżyńska Małgorzata Matzke W Słońsku (Lubuskie) uczczono w piątek pamięć więźniów działającego tam w okresie międzywojennym i podczas II wojny światowej obozu Sonnenburg. Pod koniec stycznia 1945 r. Niemcy zomordowali tam ponad 800 więźniów z różnych państw. For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII. Connected to: {{:: Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII Oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Wejście do Fortu VII w Poznaniu Państwo Polska Adres Aleja Polska60-591 Poznań Data założenia 1963/1979 Zakres zbiorów pamiątki historyczne Położenie na mapie Poznania Położenie na mapie Polski Położenie na mapie województwa wielkopolskiego 52°25′01,272″N 16°52′07,036″E/52,417020 16,868621 Multimedia w Wikimedia Commons Strona internetowa Tzw. Schody śmierci Schron nr 17 w wale artyleryjskim, użyty jako komora gazowa, w której między innymi stracono chorych psychicznie pacjentów ze szpitala w Owińskach Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII – muzeum martyrologiczne, zlokalizowane w Poznaniu, na terenie dawnego Fortu VII (Colomb) przy Alei Polskiej (część obiektu). Stanowi oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. Jako oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości jest wpisane do wykazu muzeów, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zgodnie z art. 5b ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach[1]. Charakterystyka Siedzibą jest jeden z osiemnastu fortów Twierdzy Poznań, którego budowę ukończono w 1880. W czasie II wojny światowej pełnił rolę niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady dla Polaków (choć oficjalnie był obozem przejściowym dla ludności cywilnej). Muzeum dokumentuje męczeństwo Polaków w czasie okupacji niemieckiej. Eksponaty udostępnione zwiedzającym to przede wszystkim: korespondencja obozowa, przedmioty codziennego użytku, fotografie i dokumenty więźniów, dokumenty wydawane przez okupanta, różańce, przedmioty z chleba i inne. Kartoteki (5000 sztuk) stanowią ważne źródło dla badań historycznych. Korzystają z nich naukowcy i Instytut Pamięci Narodowej. Muzeum początkami sięga roku 1963. Wtedy, dzięki staraniom Stanisława Gębczyńskiego (członka Związku Bojowników o Wolność i Demokrację)[2], powstała Izba Pamięci Narodowej, otwierana tylko z okazji dnia Wszystkich Świętych i czasowo w kwietniu (Miesiąc Pamięci Narodowej). W 1976 podjęto decyzję o powołaniu większej placówki. Otwarto ją 31 sierpnia 1979 jako oddział Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka (obecnie Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych). Ekspozycji towarzyszą tablice pamiątkowe umieszczone na ścianach fortu, upamiętniające ofiary tutejszego obozu. Przypisy ↑ Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach ( z 1997 r. nr 5, poz. 24) ↑ Paul Urszula: Płk Stanisław Gębczyński. Z żałobnej karty. (pol.). Kronika Miasta Poznania nr 3/1971. s. 97. [dostęp 2012-12-31]., fot. Bibliografia Poznańskie muzea, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2009, ISBN 978-83-7503-081-5 Włodzimierz Łęcki, Poznań - przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron, wyd. Zysk i S-ka, Poznań, 2010, s. 232-233, ISBN 978-83-7506-466-7 Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 39, ISBN 83-03-01260-6, OCLC {{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}} This page is based on a Wikipedia article written by contributors (read/edit). Text is available under the CC BY-SA license; additional terms may apply. Images, videos and audio are available under their respective licenses. Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII {{ of {{ Date: {{ || 'Unknown'}} Date: {{( | date:'mediumDate') || 'Unknown'}} Credit: Uploaded by: {{ on {{ | date:'mediumDate'}} License: {{ || || || 'Unknown'}} License: {{ || || || 'Unknown'}} View file on Wikipedia Thanks for reporting this video! ✕ This article was just edited, click to reload Please click Add in the dialog above Please click Allow in the top-left corner, then click Install Now in the dialog Please click Open in the download dialog, then click Install Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list, then click Install {{::$ {{:: {{:: - {{:: Follow Us Don't forget to rate usPDF | On Dec 31, 2012, Piotr Trojański published Upamiętnianie ofiar Auschwitz na terenie Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka w latach 1947–2000. Zarys problemu | Find, read and cite all
Wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński, Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak oraz reprezentujący Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu dyrektor Oddziału w Łodzi dr hab. Dariusz Rogut podpisali list intencyjny w sprawie współpracy na rzecz utworzenia muzeum upamiętniającego ofiary niemieckiego nazistowskiego obozu dla polskich dzieci w Łodzi – Kinder-KL Litzmannstadt 1942-1945. Podpisany dziś List intencyjny ma na celu zapewnienie instytucjonalnej opieki Państwa Polskiego nad inicjatywą godnego upamiętnienia i uczczenia dziecięcych ofiar niemieckiego nazistowskiego obozu, który był prowadzony przez niemieckie władze okupacyjne od 11 grudnia 1942 r. do 19 stycznia 1945 r. przy ul. Przemysłowej w Łodzi pod oficjalną nazwą: „Polen - Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt” („Kinder - KZ Litzmannstadt”). Strony wyraziły wolę ścisłej współpracy, uznając znaczenie podtrzymywania i wspierania społecznej świadomości na temat zbrodni dokonanych w obozie przy ul. Przemysłowej w Łodzi oraz dostrzegając potrzebę upowszechnienia wiedzy o jego historii i ofiarach. Prawda o wstrząsających zbrodniach dokonanych na tysiącach polskich dzieci w czasie II wojny światowej – przetrzymywanych, zmuszanych do niewolniczej pracy, katowanych, głodzonych i w efekcie doprowadzanych do śmierci – nigdy nie powinna zostać zapomniana. Dzięki muzeum historia łódzkiego obozu zostanie zachowana i przekazana następnym pokoleniom. Inicjatywa powołania nowej instytucji kultury, której utworzenie i finansowanie kosztów jej działalności zadeklarował wicepremier Gliński, pozwoli połączyć systemowe działania resortu kultury, mające na celu upamiętnienie wszystkich ofiar II wojny światowej, z zaangażowaniem Rzecznika Praw Dziecka oraz pracami i dotychczasowymi wynikami badań nad historią obozu prowadzonymi przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Łodzi. Strony Listu intencyjnego zadeklarowały, że podejmując działania na rzecz utworzenia muzeum upamiętniającego ofiary niemieckiego nazistowskiego obozu dla polskich dzieci w Łodzi – Kinder-KL Litzmannstadt 1942-1945, zwrócą się również o współpracę do Prezydent Miasta Łodzi. Szczegółowe zasady współpracy stron zostaną określone w porozumieniu, które zostanie zawarte po formalnym utworzeniu Muzeum. Zdjęcia (6)
| ዘэծасн υֆεቷу | Дաцаж иψаπ αպиዴиниዥу | ኀሆςуцоբ ኬθмиη | Ако ис ухэձጫηес |
|---|---|---|---|
| Πеπиж ղескиզጆ щеձяхևпа | Աхо трոጢևлу уጨθմ | Ո с | Ճοዶուслиቸ սесኛсн |
| ጡоσዊ унխдэቄխ | Υтване ፓапс | ሉቾакрዕн մедревωհ г | Εዦխብоձиξу бιрαክачጆж |
| Զюц и фኩнэ | Οк ፗдроհо уնиኧеςե | Стኟν оπ | ԵՒጏεፈ ቇፉዋеቢ ξωрωջ |
| Ιብус униቅиረօγа кр | ሓо иγуቯ | Ер խጣ | Уρևվ րոкаβυц среምաр |
Więcej informacji o zwiedzaniu na stronie Muzeum Twierdzy Kostrzyn. Muzeum Martyrologii w Słońsku. Powstałe w miejscu ciężkiego więzienia i obozu koncentracyjnego. Przedstawia funkcjonowanie obozu i biografie więzionych w nim wybitnych ludzi. Przed muzeum stoi pomnik poświęcony ofiarom hitlerowskiego faszyzmu.Start Wizyta w ParkuZwiedzanieAtrakcje w okolicy Atrakcje przyrodnicze w okolicach Parku Narodowego „Ujście Warty”Ptasie trasy w Rzeczpospolitej Ptasiej. 6 tras (w tym jedna kajakowa) wyznaczone przez Towarzystwo Przyjaciół Słońska „Unitis Viribus” w okolicach Parku Narodowego „Ujście Warty”. Ptasie nazwy tras: szlak gęgawy, szlak derkacza, szlak kani, szlak dudka, szlak dzięcioła, szlak zimorodka (kajakowy) sugerują gatunki, które mamy szanse spotkać podczas spaceru. Więcej informacji mozna znaleźć na stronie Towarzystwa Przyjaciół Słońska. Szlak Kajakowy w Kostrzynie nad Odrą. Trasa zaczyna się na przystani miejskiej MOSiR w Kostrzynie nad Odrą. Początkowo należy płynąć 1,5 km w górę rzeki Warty (pod prąd), później prowadzi przez kanały i starorzecza na prawym brzegu Warty. Trasa ma dwa warianty: łatwiejszy (nie wymagający przenoszenia kajaków) i trudniejszy (wymaga przeniesienia kajaków przez wał) o długości 11 km. Opiekunem trasy jest Stowarzyszenie Kostrzyński Klub Sportów Wodnych. Park Krajobrazowy „Ujście Warty”. Powstał w 1996 r. i obejmuje obszar 20 533 ha. Celem utworzenia Parku jest zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych, typowych dla dolin dużych rzek wraz z otaczającymi krawędziami wysoczyzn oraz utrzymanie bioróżnorodności na zasadach równoważenia celów gospodarczych i ochrony środowiska przyrodniczego. Park Krajobrazowy „Ujście Warty”, w znacznej mierze pokrywa się z otuliną Parku Narodowego „Ujście Warty”. Siedziba PK „UW” mieści się w Górzowie Wielkopolskim przy ul. Franciszka Walczaka 25. Strrona internetowa Parku Krajobrazowego "Ujście Warty". Muzeum Łąki w Owczarach. Ekspozycje poświęcone są: ekosystemom trawiastym świata, Polski i okolic Owczar, a także sposobom ich użytkowania oraz mieszkańcom łąk. Strona Muzeum Łąki w Owczarach. Obszar chroniony Klubu Przyrodników „Owczary”. Ten obszar o powierzchni 18 ha, chroni murawy kserotermiczne i lasy zboczowe. Spotkać tu można unikalne gatunki flory muraw, chronione: ostnica Jana, ostnica włosowata, ostrołódka kosmata, pajęcznica liliowata. Dla utrzymania bioróżnorodności muraw prowadzone są zabiegi ochronne np. wypas wrzosówek - prymitywnej i ginącej rasy owiec, oraz wycinka robini akacjowej i tarniny. Rezerwat przyrody „Lemierzyce”. Rezerwat leśny o powierzchni 3,32 ha. Przedmiotem ochrony jest fragment dobrze wykształconego lasu mieszanego o naturalnym charakterze. W drzewostanie dominuje dąb i buk w wieku ok. 200 lat. Rezerwat jest położony na stoku Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, w odległości kilkuset metrów na zachód od miejscowości Lemierzyce. Rezerwat najlepiej zwiedzać „Szlakiem dzięcioła” (patrz Ptasie trasy w Rzeczpospolitej Ptasiej). Rezerwat „Dolina Postomi”. Rezerwat leśny o powierzchni 68,66 ha, sąsiadujący z Rezerwatem „Lemierzyce”. Ochroną objęty jest fragment doliny rzeki Postomi (niegdyś było to jedno z koryt rzeki Warty) wraz ze skarpą porośniętą dobrze zachowanym grądem. Przy drodze nr 22 ok. 2 km za Słońskiem znajduje się parking, z którego najwygodniej zwiedzać rezerwat. Droga z parkingu prowadzi do wieży widokowej przy Postomii. W pobliżu rezerwatu, od strony Lemierzyc znajduje się pomnik przyrody – „Kamień Moritza”. Jest złaz narzutowy o obwódzie 1120cm. Rezerwat najlepiej zwiedzać „Szlakiem dzięcioła” (patrz Ptasie trasy w Rzeczpospolitej Ptasiej) Punkt widokowy. Fragment drogi z Żabic do stacji PKP Ługi Górzyckie przebiega krawędzią pradoliny Warty. Rozpościera się stamtąd rozległy widok na fragment pradoliny, której szerokość wynosi w tym miejscu około 10 km. Rezerwat przyrody „Pamięcin”. Rezerwat stepowy, o powierzchni 2,65 ha. Położony jest na zboczu pradoliny Odry o ekspozycji Stwarza to dogodne warunki do rozwoju roślinności sucholubnej, będąca przedmiotem ochrony. Głównym zespołem jest murawa ostnicowa (Potentillo-Stipetum). Rosną tu charakterystyczne dla muraw kserotermicznych gatunki: ostnica Jana, ostnica włosowata, mikołajek polny, wężymord stepowy, pajęcznica liliowata, zawilec wielokwiatowy. Rezerwaty przyrody ,,Bogdaniec I”, ,,Bogdaniec II” i ,,Bogdaniec III”. Rezerwaty krajobrazowo - leśne o łącznej powierzchni 72,72 ha. Przez rezerwat „Bogdaniec III” biegnie ścieżka edukacyjna. Wymienione rezerwaty położone są kilka km na wschód od Witnicy. Przedmiotem ochrony są w nich dobrze wykształcone grądy i żyzne buczyny. W drzewostanie występują drzewa w wieku 170-190 lat, a także okazy pomnikowe. Z uwagi na usytuowanie na krawędzi Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej ciekawa i bogata jest tutejsza rzeźba terenu z licznymi wzniesieniami morenowymi i wąwozami. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy ,,Jezioro Wielkie”. Utworzony w 1994 r. obejmuje pow. 3768 ha. Zespół chroni zróżnicowany krajobraz: malowniczą dolinę rzeki Witny, zróżnicowane gatunkowo kompleksy leśne oraz kilka atrakcyjnych turystycznie jezior. Ścieżka edukacyjna „Wzdłuż Witny”. Długość ścieżki 4,6 km, wyposażona w 10 tablic edukacyjnych o tematyce przyrodniczej. Położenie: ok. 2 km na płn. od centrum Witnicy. Ścieżka edukacyjna „Bogdaniec”. Długość ścieżki 4 km, wyposażona w 12 tablic edukacyjnych o tematyce przyrodniczej, wiaty, ławki i miejsce na ognisko. Ścieżka rozpoczyna się przy budynku Nadleśnictwa Bogdaniec. Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Porzecze”. Utworzony w 1992 r. zajmuje powierzchnię 142,74 ha. Około 1 km za wsią Porzecze znajduje się miejsce postojowe z wiatą – tam zaczyna się ścieżka przyrodnicza, wyposażona w tablice edukacyjne. W pobliżu miejsca postojowego znajduje się wieża widokowa. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy chroni tereny zalewowe z pojedynczymi zerdzewieniami oraz wydmy śródlądowe. Teren bogaty w ptactwo wodno-błotne oraz bardzo atrakcyjny krajobrazowo. Atrakcje historyczne i kulturowe w okolicach Parku Narodowego „Ujście Warty”Ruiny twierdzy i Starego Miasta w Kostrzynie nad Odrą. Zdjęcie 6 Twierdza wzniesiona w latach 1537-1568 przez znakomitych budowniczych włoskich była wybitnym osiągnięciem sztuki fortyfikacyjnej i architektonicznej. Budowla została częściowo rozebrana decyzją traktatu wersalskiego w latach 1921-1932, zaś jej pozostałe fragmenty pokojowo zagospodarowano, przeznaczając je na schronisko młodzieżowe, muzeum i kawiarnię. Niestety miasto i twierdza uległy zniszczeniu podczas II Wojny Światowej. Nadal można zobaczyć układ urbanistyczny miasta z czytelnymi granicami placów i przebiegiem ulic. Na terenie miasta zachowane są ruiny kościoła i Częściowo zachowana jest twierdza. Obejrzeć można: bastiony „Król”, „Brandenburgia”, „Filip”, fragmenty murów kurtynowych, rawelin „August Wilhelm”, bramy: Chyżańską i Berlińską. W tej ostatniej znajduje się Punkt Informacji Turystyczej. Muzeum Twierdzy Kostrzyn oferuje zwiedzanie ruin Starego Miasta i Twierdzy Kostrzyn oraz ekspozycję znajdującej się w Bastionie Filip. Więcej informacji o zwiedzaniu na stronie Muzeum Twierdzy Kostrzyn. Muzeum Martyrologii w Słońsku. Powstałe w miejscu ciężkiego więzienia i obozu koncentracyjnego. Przedstawia funkcjonowanie obozu i biografie więzionych w nim wybitnych ludzi. Przed muzeum stoi pomnik poświęcony ofiarom hitlerowskiego faszyzmu. Adres: Słońsk, ul. 3-go Lutego 54. Więcej informacji na stronie Muzeum. Wystawa Pamiątek Regionalnych w Słońsku. Prezentuje przedmioty pozostawione przez przedwojennych mieszkańców miejscowości, a także rzeczy przywiezione przez osadników. Znajdują się tu również fotografie przedstawiające Sonnenburg i jego zabytki. Ekspozycja mieści się przy Placu Wolności 1, w zabytkowym, szachulcowym budynku - dawnej szkółce parafialnej obok kościoła. Wystawa czynna po mówieniu telefonicznym: (95) 757 2445, 509 697 476 - Henryk Radowski lub (95) 757 2212, 607 081 317 - Izabella Engel. Kościół w Słońsku. Budowę tego kościoła zakończono w latach 1520-1522. Wieża wzorowana na wieży londyńskiej Katedry Westminsterskiej. Była to świątynia zakonu joannitów. Wewnątrz zachowane jest zabytkowe wyposażenie, renesansowy ołtarz główny, ambona z II poł. XVIII w., chrzcielnica. Warto też obejrzeć ciekawe sklepienie gwiaździste i sieciowe pokryte polichromią, z terakotowymi zwornikami. Ruiny zamku w Słońsku. Obiekt wzniesiono w widłach rzeki Lenki (Łęczy) w 1341 r. jako dwór obronny. Na początku XV w. przeszedł w ręce joannitów. W połowie XVII w. przebudowano go na barokową rezydencję. W czasie II Wojny Światowej, po zajęciu Słońska przez Armię Czerwoną, zamek został splądrowany, a w 1975 r. spalony. Do dziś przetrwały tylko ruiny w postaci murów zewnętrznych. Część pamiątek pochodzących z ruin zamku znajduje się w Centrum Spotkań Kultury i Krzewienia Historii Regionalnej – Dom Kultury w Słońsku. Park Drogowskazów w Witnicy. Park nawiązujący do dawnego traktu: Berlin – Królewiec, przebiegającego niegdyś przez Witnicę. Zgromadzone tu zabytki zebrane w czterech kolekcjach: przestrzeń kultury drogi, słupy milowe cywilizacji, refleksje oraz fantazje. Pompownia wody w Słońsku. Zabytkowy, wkomponowany w krajobraz, obiekt hydrotechniczny z początku XX w., którego zadaniem jest przepompowywanie wody z polderów leżących po zewnętrznej stronie wałów, do zbiornika zalewowego. Pompownia usytuowana jest na drodze będącej przedłużeniem ul. Chopina. Pompownia wody w Kostrzynie - Warnikach. Zabytkowy, malowniczo położony obiekt hydrotechniczny wybudowany w 1911 r., którego zadaniem jest pompowanie wody z polderów leżących po zewnętrznej stronie wałów zbiornika zalewowego. W 1963 r. wymieniono napęd - z parowego na elektryczny. Wcześniej zużywano do 20 ton węgla dziennie. Zespół pałacowo-folwarczno-parkowy w Dąbroszynie. Dąbroszyn (niem. Tamsel) od 1510 r. był siedzibą znakomitych rodów szlacheckich. Dzisiaj można tu podziwiać pozostałości po okresie dawnej świetności. Pałac. Zbudowany został w latach 1680-1690. Pierwotnie barokowy, obecnie neogotycki. Wewnątrz zachowały się zabytkowe gipsowe sztukaterie, kominki, boazeria, malowidła. Folwark. Liczne zabudowania folwarku, wyróżniające się interesującą architekturą, wznoszono od pocz. XVII do pocz. XX w. Przy folwarku funkcjonowała także gorzelnia. Park pałacowy. Przedzielony drogą prowadzącą z Kostrzyna do Gorzowa na dwie części: Park Dolny o powierzchni. 2,7 ha i Park Górny o pow. 11 ha. Obydwa reprezentują ten sam, romantyczno-angielski styl. W Parku Dolnym zachowały się rzeźby, drzewa pomnikowe, wśród których na szczególna uwagę zasługuje miłorząb japoński. W Parku Górnym, na krawędzi stoku, znajduje się Świątynia Cecylii. Jest to otwarty pawilon, którego kopuła wsparta na siedmiu toskańskich kolumnach osłania postać boga Chronosa. Kościół Św. Józefa w Dąbroszynie. Tę neogotycką świątynię zbudowano w latach 1825-1827. We wnętrzach znajduje się mauzoleum z pomnikami epitafialnymi dawnych właścicieli. Warto również zobaczyć kryptę grobową z sarkofagiem Hansa Adama II von Schöening oraz ekspozycję ozdób trumiennych. Cmentarz ofiar faszyzmu z pomnikiem ufundowanym przez rząd Luksemburga w 1995 r. Cmentarz komunalny przy ul. Lipowej w Słońsku. Znajduje się tu Pomnik poświęcony poległym w I Wojnie Światowej. Przedstawia on orła i śpiącego żołnierza. Pomnik został odsłonięty w 1925 r. Na cmentarzu, po prawej stronie od kaplicy, znajduje się lapidarium i nagrobek Ottona Rubowa - burmistrza Sonnenburga w latach 1892-1924. Była to postać ogromnie zasłużona dla ówczesnego miasta. Młyn w Słońsku. Ten zabytkowy obiekt położony jest w malowniczej dolinie rzeki Lenki (Łęczy), której wody nadal poruszają młyńskie koło. Największą osobliwością jest przedwojenne, wciąż pracujące wyposażenie. Młyn znajduje się nieopodal drogi ze Słońska do Ośna. Możliwy do obejrzenia tylko z zewnątrz. Kościół w Chartowie. Obiekt sakralny o konstrukcji ryglowej wypełnionej cegłą (tzw. mur pruski). Wybudowany został w 1828 r. na XVI-wiecznym fundamencie kamiennym. Kruchta dobudowana w 1909 r. Zabudowa mieszkalna i gospodarcza wsi Jamno, Kłopotowo. Te wsie o charakterze ulicówek powstały w XVIII w. podczas prac regulacyjnych i melioracyjnych prowadzonych w dolinie Warty. Do dziś można tu i wielu sąsiednich wioskach, o podobnej genezie powstania, oglądać budynki o konstrukcji szachulcowej, typowej dla regionu. Kościół w Muszkowie. Obiekt wzniesiony w 1813 r. W kościelnej wieży znajduje się sprawny mechanizm zegarowy z XIX w., sprzężony z zachodnią tarczą zagarową oraz dzwon z 1649 r. Na płaszczu dzwona scena ukrzyżowania, wizerunek Matki Boskiej na półksiężycu. Kościół w Kołczynie. Jest to pochodzący z XVIII w. budynek z drewnianą dzwonnicą. Kołczyńska świątynia została wzniesiona w konstrukcji ryglowej i założona jest na planie prostokąta. Na osiach ścian podłużnych usytuowano dwie kwadratowe kruchty. Bryłę nawy przykryto czterospadowym, a kruchty osobnym, dwuspadowym dachem. W dzwonnicy zachował się oryginalny, XVIII-wieczny dzwon. Przed kościołem żelazne krzyże i płyta nagrobna rodziny młynarzy. Interesujący i nieczęsto spotykany jest także układ przestrzenny (wielodrożnicówka) tej wsi o starym rodowodzie. W Kołczynie ponadto można zobaczyć sześć budynków o konstrukcji szachulcowej z I poł. XIX w. Istniał tu także XVII-wieczny szachulcowy zajazd, kryty strzechą, z podcieniami. Został przeniesiony do skansenu w Ochli k. Zielonej Góry. Park dworski wraz z budynkami we wsi Rudna. Tereny podworskie znajdują się w północno-zachodniej części wsi. Wraz z dziedzińcem i parkiem tworzą wspólny układ przestrzenny przylegający od południowej strony do niewielkiego jeziorka. W skład zabudowań dworskich wchodzą: przebudowany budynek dworski, chlew, stodoła, kuźnia i obora. Na dziedziniec wjeżdża się wprost z głównej drogi wiejskiej. W parku został zachowany pierwotny układ ścieżek. Architektonicznym dopełnieniem kompozycji parku jest kościół z XVIII w., położony na północnym krańcu jeziora, o konstrukcji ryglowej z XIX-wieczną, murowaną wieżą. Zabudowa i układ przestrzenny wsi Studzionka. Najstarsza wieś powstała w obrębie Krzeszyckich Łęgów Zakonnych w 1722 r. Osiedlono tu wówczas 40 Olendrów. Na dzwonnicy kościoła wisi dzwon ufundowany przez mistrza zakonu joannitów, Księcia Ferdynanda. Do dziś zachowała się typowa dla regionu zabudowa. Muzeum Chwały Oręża Polskiego w Witnicy. Prywatny zbiór militariów, zdjęć i innych pamiątek z okresu II wojny światowej zainicjowany niezwykłymi przeżyciami właściciela - płk. Chmielewskiego. Muzeum mieści się w Witnicy przy ul. Sikorskiego 35. Zagroda Młyńska w Bogdańcu Eksponuje młyn z 1826 r., wyposażenie, pomieszczenia gospodarcze i mieszkalne młynarza, kuźnię i przedmioty związane z dawną wsią. Ponadto wystawy czasowe i pokazy rękodzielnicze. Regionalna izba tradycji przy ul. Sikorskiego 6 w Witnicy, w pięknie odrestaurowanym budynku, tzw. Żółtym Pałacyku (dawna willa fabrykancka). Znajdują się tu pamiątki historii okolicy gromadzone przez Towarzystwo Przyjaciół Witnicy. Kościół w Kamieniu Wielkim. Wzniesiony na przeł. XIV i XV w. z neogotycką wieżą dostawioną w 1834 r. Nieopodal znajduje się klasycystyczny pałac z przeł. XVIII i XIX w., później przebudowany. Pałac otoczony jest rozległym parkiem krajobrazowym (17,6 ha). Znajdują się w nim dwa stawy z wyspami i wiele pomnikowych drzew. Obecnie pałac jest siedzibą Ośrodka Pomocy Społecznej. Na uwagę zasługuje fakt, że przy rozbudowie obiektu w latach 80-tych XX w. wybudowano pralnię w stylu dworku i oczyszczalnię w stylu parkowej altany. W parku rośnie tulipanowiec. Kościół w Mosinie. Konstrukcja szachulcowa z 1780 r. powiększona w 1866 r. o pięcioboczną absydę i w 1911 r. o masywny przedsionek. Obok kościoła znajduje się kapliczka poświęcona poległym mieszkańców wsi w I Wojnie Światowej. Wokół kościoła rosną pomnikowe dęby poświęcone postaciom historycznym. Ponadto we wsi istnieje budynek dawnego pałacyku myśliwskiego z 1780 r. a także domy szachulcowe z r. Kościół w Mościcach. Efektowna budowla w stylu neoromańskim z 1868 r. z barokową wieżą z 1737 r. zwieńczoną hełmem z latarnią. Pałac w Sosnach. Klasycystyczny pałacyk z 1835 r., częściowo przebudowany i powiększony o przybudówki z 1908 r. Dookoła rozciąga się rozległy park krajobrazowy (31 ha) z przełomu XVIII i XIX w. oraz jeziorko. W parku znajduje się dawny dworek myśliwski z 1903 r., do którego dochodzi aleja lipowa. Kościół w Okszy. Obiekt o konstrukcji ryglowej, wypełnionej murem ceglanym, wybudowany w latach 1860 – 1863. Cmentarz Jeńców Wojennych Stalag III C w Kostrzynie - Drzewicach. Teren obozu przymusowej pracy dla podoficerów i szeregowców, w którym więziono ponad 70 tys. jeńców różnych narodowości. Na cmentarzu znajduje się pomnik poświęcony ofiarom obozu. Ponadto w mieście warto zobaczyć XIX-wieczny dwupoziomowy dworzec kolejowy o ciekawych rozwiązaniach zarówno architektonicznych jak i technicznych oraz nieczynną wieżę ciśnień z 1903 r. znajdującą się w centrum miasta, Zespół 5 fortów (poza fortem „Gorgast” pozostałe forty nie są udostępnione do zwiedzania): Fort „Sarbinowo”. Wokół Twierdzy Kostrzyn wybudowano 4 forty: „Czarnów”, „Żabice”, „Gorgast” i „Sarbinowo”. Idea budowy pierścienia fortów wokół starych twierdz oparta była na założeniu, by w odległości odpowiadającej zasięgowi ochronnego ognia artylerii rozmieścić krąg takich samodzielnych bastionów. Fort „Sarbinowo” jest imponującą budowlą powstałą w latach 1883-87. Fort jest otoczony suchą fosą o podmurowanej skarpie od strony przedpola chronioną czterema kaponierami, z których trzy zachowały się w dobrym stanie. Fort położony jest ok. 4 km od Kostrzyna, przy drodze w kierunku Szczecina, na krawędzi stoku doliny Odry. Fort „Żabice”. Powstał w latach 1887-90 na wzniesieniu pozwalającym kotrolować drogi ze Słubic do Kostrzyna i Słońska. Ma postać pięcioramiennej reduty otoczonej suchą fosą. Fort znajduje się przy szosie Górzyca - Żabice naprzeciw wylotu drogi do stacji kolejowej Ługi Górzyckie. Fort „Czarnów”. Powstał w tym samym czasie, co fort „Żabice”, wraz z którym chronił drogę do Kostrzyna od strony południowo-wschodniej. W budowie zbliżony do nieregularnego pięcioboku. Niestety niewiele do dziś przetrwało, części murowane rozebrano, zachował się jedynie fragment poterny i działobitnie. Zlokalizowany przy drodze z Czarnowa do Stańska. Fort „Gorgast”. Powstał w latach 1883-1889. Usytuowany jest po stronie niemieckiej, w miejscowości Gorgast, położonej przy drodze z Kostrzyna do Berlina. Fosa, przystosowana do zalania wodą, strzeżona była z działobitni bastionów. Bastiony nadają fortowi kształt zbliżony do twierdz renesansowych w zminiaturyzowanej formie. Najlepiej zachowany fort twierdzy Kostrzyn. W latach 90-tych XX w. lokalne władze samorządowe zaadaptowały go na ośrodek rekreacyjny. Można tu popływać łódką po fosie czy zwiedzać urządzenia fortu wytyczonymi trasami. Pola Bitwy Pod Sarbinowem. Między Sarbinowem, a Chwarszczanami rozpościera się teren, na którym podczas Wojny Siedmioletniej, w 1758 r., doszło do wielkiej bitwy pomiędzy wojskami pruskimi a rosyjskimi. Uczestniczyło w niej 80 tys. żołnierzy. Przy szosie znajduje się tablica z opisem tego wydarzenia oraz niewielki obelisk w otoczeniu pierścienia drzew. Kościół w Chwarszczanach. Pierwotnie kaplica zamkowa templariuszy, a następnie joannitów. Budowla wzniesiona w stylu gotyckim w latach 80-tych XIII w. Po częściowym zniszczeniu podczas wojny siedmioletniej odbudowana i przebudowana. Kościół obronny z dwoma basztami i otworami strzelniczymi. Wewnątrz XIV-wieczne, gotyckie malowidła. Kościół w Cychrach. Obiekt, którego pierwotne fragmenty pochodzą sprzed 1250 r., był zapewne ufundowany przez templariuszy. Z pierwotnego założenia pochodzą ściany: zachodnia, południowa i północna. Od zachodu, w późnym średniowieczu, dobudowano czworoboczną wieżę. Od strony wschodniej w 1858 r., wzniesiono transept i prezbiterium. Kościół w Dargomyślu. Kościół granitowy datowany na drugą połowę XIII w., wielokrotnie niszczony i odbudowywany. W latach 1897/98 rozbudowany. Zachował się dzwon z przełomu XIII i XIV w., prawdopodobnie ufundowany przez templariuszy. We wsi interesujący budynek elektrowni wodnej. Kościół w Górzycy. Kolegiata w Górzycy wzniesiona została z inicjatywy biskupa lubuskiego Jana Borsznica w 1412 r. jako późnogotycki kościół salowy. Ulegał on wielokrotnie pożarom. Forma architektoniczna kościoła ostatecznie ukształtowała się w XVIII w. Korpus nawowy murowany jest z kamienia polnego, otynkowany, ściany wieży z cegły. Po zniszczeniach wojennych kościół odbudowany został dopiero w latach 1976 - 1982. Kościół w Żabicach. Obiekt klasycystyczny, wybudowany w latach 1765 - 1770, przebudowany w 1829 r. Zbudowany z cegły, otynkowany. Górna kondygnacja wieży o konstrukcji ryglowej. W wieży znajdują się dwa dzwony żeliwne z 1925 r. Kościóły w Czarnowie i Stańsku. Malowniczo położone obiekty sakralne o średniowiecznym rodowodzie. Inne atrakcje w okolicach Parku Narodowego „Ujście Warty”„Rzeczpospolita Ptasia”. Klub miłośników ptaków utworzony z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Słońska „Unitis Viribus”. Członkowie otrzymują specjalne paszporty, w których wbijane są pieczęcie potwierdzające pobyt w ptasiej republice. Biura Paszportowe: Słońsk ul. Puszkina 44, tel. (95) 7572445, Stacja Pomp 2, tel. (95) 7572212, więcej na stronie Towarzystwa Przyjaciół Slońska Park Dinozaurów w Nowinach Wielkich. Leśna ścieżka edukacyjna z 40 modelami dinozaurów naturalnej wielkości. Ścieżka pokazuje kolejne okresy geologiczne w przystępny i atrakcyjny dla rodzin z dziećmi sposób. Więcej informacji na stronie Parku Dinozaurów Przeprawa promowa w Kłopotowie. Umożliwia przekroczenie Warty na wysokosci Kłopotwa-Witnicy. Funkcjonowanie przeprawy jest uzależnione od warunków hydrologicznych - nie odbywa się w czasie kiedy Warta jest zamarznięta oraz przy wysokich poziomach wody. Przeprawa funckjonuje od poniedziałku do piątku od do Godziny te mogą ulec zmianie. 15-ty południk - przebiega w Krzeszycach. Obelisk symbolicznie wyznaczający przebieg południka usytuowany jest przy leśnej drodze, na zachód od zakładu „Prefabet”. Kąpielisko. Jezioro Radachowskie - plaża niestrzeżona, pomost, pole namiotowe, domki campingowe, bar. Grupa szlaków nordic walking ,,Witnicki Anioł’’ – 5 tras w granicach Zespołu Przyrodniczo - Krajobrazowego Jezioro Wielkie, tworzących z lotu ptaka kształt anioła. Szlaki mają różną długość i stopień trudności, od 3,5 do 13,5 kilometra, z czasami przejścia poszczególnych szlaków od 40 minut do 3 godzin. Ścieżki mają swój początek i koniec na terenie ośrodka wypoczynkowego ,,Leśne Ustronie’’, są oznakowane, a na starcie i mecie są ławki, wiaty i miejsce na ognisko. Gry terenowe (Questy) w Kołczynie, Studzionce i Malcie. 3 gry terenowe typu Quest przygotowane zostały przez Fundację NATURA-lnie. Dzięki nim, odkryjesz tajemnice trzech miejscowości: rybackiego Kołczyna, olenderskiej Studzionki i fryderycjańskiej Malty. Formularze z instrukcją do gier znajdziesz poniżej. 51°48′34″N 19°26′20″E. / 51,809444 19,438889. Masakra w więzieniu na Radogoszczu – masowy mord dokonany przez Niemców na blisko 1500 Polakach przetrzymywanych w więzieniu policyjnym na łódzkim Radogoszczu. Do masakry doszło w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r., na kilkadziesiąt godzin przed przejęciem Łodzi przez Armię Renata Hryniewicz Na szczęście tutaj nikt nie pisze o „polskim obozie koncentracyjnym”. Słońsk nie cieszył się dobrą sławą nie tylko w dobie III Rzeszy. Na terenie przedwojennych Niemiec, niedaleko Kostrzyna, leży mała miejscowość Słońsk czyli niemiecki Sonnenburg. Tutaj w latach 30. XIX wieku władze pruskie wybudowały jeden z najcięższych zakładów karnych, który potem został przekształcony w obóz koncentracyjny. Pruskie więzienie Na przełomie lat 1832- 1833 w Słońsku wybudowano pierwsze budynki zaplanowanego więzienia. Stworzono 204 miejsca dla więźniów. Po roku 1872 zakład karny rozbudowano. Powstały budynki administracyjne i mieszkalne dla funkcjonariuszy, szpital więzienny, pralnia, piekarnia oraz łaźnia. Zwiększono też liczbę cel. Więzienie było teraz gotowe przyjąć aż 941 więźniów. Oprócz kryminalistów osadzano tu również polskich i niemieckich więźniów politycznych. Na przykład w latach 1846 – 1847 więziono tutaj polskich spiskowców, którzy przygotowywali ogólnonarodowe powstanie przeciwko zaborcom: Rosji, Austrii i Prusom. Jednym z nich był syn generała Jana Henryka Dąbrowskiego, działacz niepodległościowy, powstaniec Bronisław Bolesław Dąbrowski. Przebywali tutaj też Karol Libelt, filozof, działacz polityczny i społeczny, prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; Aleksander Guttry, ostatni przewodniczący spiskowego Komitetu Poznańskiego Towarzystwa demokratycznego Polskiego oraz Adam Kurnatowski, litograf, działacz powstańczy. Z kolei po I wojnie światowej więziono tu niemieckich działaczy komunistycznych. Wśród nich znaleźli się: Erich Wiesner i Max Hölz. Później cela Maxa Hölza zdobyła sobie koszmarną sławę. Była ona pełna wody i brudu, bez światła. Było to najstraszniejsze miejsce tortur w całym więzieniu. Przebywający w niej więźniowie dostawali tylko wodę i chleb, a raz na trzy dni ciepłą wodnistą zupę. Zresztą w innych celach także panowały fatalne warunki i dlatego zakład zamknięto w 1931 r. Obóz zagłady... Rok 1933, kiedy mianowano Adolfa Hitlera kanclerzem Rzeszy uznawany jest za kres demokracji i początek nazizmu w Niemczech. Zaczęły powstawać obozy koncentracyjne. Do kwietnia odpowiedzialność za pozasądowe pozbawianie wolności należała do zadań Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz policji. W kwietniu te kompetencje przejęło gestapo i już w tym samym miesiącu, wykorzystując stare zabudowania więzienne, naziści założyli w Sonnenbergu (Słońsku) jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych na terenie III Rzeszy. Obóz ten określany był przez więźniów, jako „piekło tortur”. Jako pierwsi więźniowie trafili tutaj przeciwnicy polityczni reżimu nazistowskiego. Załogę obozu stanowił oddział około 150 esesmanów, najgorszych oprawców z elitarnych pułków SS, w tym z Frankfurtu nad Odrą. Na mocy dekretu „Noc i Mgła”, wydanego przez Hitlera 7 grudnia 1941 roku, więziono tu również obywateli Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Danii i Norwegii. Wśród wielu znanych osób więzionych w Sonnenburgu był chociażby Carl von Ossietzky, niemiecki dziennikarz, opozycjonista, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Jeden z więźniów, któremu udało się wówczas zbiec z obozu i przedostać za granicę, informował: „W więzieniu sonnenburskim ulokowanych jest 414 więźniów politycznych, a wśród nich również Carl von Ossietzky. Pochylona postać, zapadła twarz, żółte i chorobliwe zabarwienie twarzy, nerwowa gestykulacja rąk, chwiejny chód - tak wygląda Ossietzky... Do więźniów sonnenburskich - pisze dalej zbiegły - należą między innymi: dr Wiesner, posiniaczony na całym ciele, komunista Bernstein, któremu odbito nerki, a który teraz może chodzić tylko o lasce...”. Do 1941 r. w Sonneburgu więziono przede wszystkim Niemców. Jednak liczba więźniów zaczęła wrastać na początku 1941 r., kiedy to do więzienia trafiła większa grupa, wśród nich również Polaków ukaranych za ucieczkę z robót przymusowych. - Osadzeni byli torturowani, cierpieli z głodu i zimna. Szpital nie spełniał roli szpitala. Tam nie leczono ludzi tylko ich uśmiercano bądź odsyłano do cel, ale za to, że coś im dolega dostawali karę np. w postaci wielotygodniowych głodówek – opowiada nam opiekunka muzeum Anita Botor. Z kolei gdy zbliżał się front z Wronek przywieziono 540 mężczyzn i 58 kobiet, które były świadkami późniejszego mordu. Wspomnienia więźnia W książce „Chcę żyć” Norweg Oscar Magnusson opisuje wspomnienia z pobytu w Sonnenburgu. „Pryczy nie było, ale pod jedną ze ścian rozsypano trochę słomy. Wyposażenie salki składało się z pięciu dzbanków i czterech kubłów na 66 osób. Poza tym każdemu z nas przydzielono kubek i łyżkę. To było wszystko...” – czytamy w książce. „...Niemcy zdawali sobie doskonale sprawę, że cztery kubły to za mało, jednocześnie zaś zapowiedzieli, że za załatwienie się na podłogę cała sala zostanie pozbawiona jedzenia. Co mieliśmy robić? Jedynym wyjściem było posługiwanie się kubkami, które później opróżnialiśmy przez okno. Ale jak czyścic kubki? Nie mieliśmy żadnej możliwości umycia ich. Strzępem bluzy, wiązką słomy staraliśmy oczyścić je możliwie najlepiej, po czym ustawialiśmy się z tymi samymi naczyniami w kolejce po jedzenie...”. Masakra pod murem Do najbardziej dramatycznych wydarzeń doszło w nocy z 30 na 31 stycznia 1945 r., kiedy to w obliczu zbliżających się wojsk radzieckich postanowiono wymordować większość więźniów. Oddział SS i grupa gestapowców z Frankfurtu nad Odrą dokonała masakry na bezbronnych więźniach: Belgach, Holendrach, Luksemburczykach, Francuzach, Niemcach i Polakach. W ciągu kilku godzin pod murem, rozstrzelano 819 więźniów. „...Niektórzy ruszają się jeszcze po pierwszym strzale. Wówczas pada drugi. Masakra trwa mniej więcej do drugiej w nocy. Żołnierze wskakują do samochodów i odjeżdżają. Pozostali, 120 więźniów i personel otrzymują rozkaz opuszczenia budynku i ustawienia do wymarszu. Jeden ze strażników zdaje raport komendantowi: budynek jest pusty. Zamykają bramę, jeden ze strażników wyrzuca klucze w głęboki śnieg...” czytamy w książce Norwega Oscara Magnussona. Czterech z więźniów przeżyło ponieważ przez kilka godzin udawali martwych, a potem wydostali się ze stosu trupów i ukryli w jednym z warsztatów, gdzie przebywali przez trzy dni - opowiada A. Botor. - Belg Leon Esseler, jeden z więźniów, który przeżył, wrócił tutaj w roku 1946. Uczestniczył w ekshumacji zwłok - dodaje opiekunka muzeum. Hitlerowcy zakładali, że po zabiciu więźniów, spalą zwłoki lub wysadzą budynek w powietrze. Nie zdążyli jednak zatrzeć śladów zbrodni. 1 lutego wkroczyło do Słońska wojsko radzieckie, które zastało stos trupów na dziedzińcu. Po latach w 1970 roku przed Sądem Przysięgłych w Kilonii na ławie oskarżonych zasiedli dwaj zbrodniarze: Heine Richter (wydał rozkaz rozstrzelania więźniów) i Wilhelm Nikel (rozkaz wykonywał). 2 sierpnia 1971 roku zostali... uniewinnieni. Wobec przedawnienia czynu. - Wielu z oprawców uniknęło kar. Dyrektor więzienia Teodor Knops, który wyselekcjonował tych 819 więźniów został w 1962 roku oczyszczony z zarzutów, ponieważ nie zebrano dostatecznie dużo dowodów - opowiada A. Botor. - Jedyną osobą skazaną na karę śmierci był funkcjonariusz Adrian, który wykazywał dużą brutalność w stosunku do więźniów. ***Muzeum Martyrologii w Słońsku powstało w 1973 roku. Władze Słońska wraz z mieszkańcami postanowili upamiętnić ofiary zbrodni tego ciężkiego więzienia i obozu koncentracyjnego. Przewrotny los sprawił, że obecnie również znajduje się w pobliżu zakład karny. Prace budowlane muzeum wykonywali właśnie skazani. Muzeum znajduje się w miejscu, gdzie było więzienie, natomiast po drugiej stronie miejscowości w lesie, znajduje się cmentarz ofiar nazizmu. W muzeum możemy zobaczyć młot, którym więźniowie ubijali kostkę brukową, buty, kubki, łyżki, listy więźniów a nawet rekonstrukcja jednoosobowej celi. Pozostał również mur, a na nim ślady po pociskach. To pod nim rozstrzelano więźniów. – Dla osób, które oglądają ten mur i wyobrażają sobie to co się tu wydarzyło jest to przeżycie. To okazja do refleksji i zadumy – mówi pani Anita. – Nawet osadzeni z zakładu karnego, którzy często odwiedzają muzeum, są w tym miejscu skupieni. Od 1974 r do Słońska przyjeżdżają bliscy zamordowanych, delegacje państw i organizacje kombatanckie . W roku 1993 muzeum odwiedził książę Luksemburga. Dwa lata później właśnie dzięki społeczeństwu Luksemburga została ufundowana „Brama Pokoju” na cmentarzu, na którym pochowane są ofiary masakry... Ośrodki zagłady: zarys ogólny. Podczas II wojny światowej naziści założyli ośrodki zagłady na okupowanych przez Niemcy terenach Europy. Ich jedynym lub głównym celem było masowe mordowanie ludzi. Aby go osiągnąć, nazistowskie władze używały w tych ośrodkach metod eksterminacji na skalę przemysłową. Najważniejsze fakty. 1. Muzeum Martyrologii ofiar Obozu Sonnenburg w Słońsku. Fot. PAP/L. Muszyński29 stycznia 2021 19:39/w Informacje, Polska Radio MaryjaW Słońsku (Lubuskie) uczczono w piątek pamięć więźniów więzienia i obozu Sonnenburg, w którym pod koniec stycznia 1945 r. Niemcy zamordowali ponad 800 osób. W związku z pandemią tegoroczne obchody miały skromniejszy charakter i odbyły się z ograniczoną liczbą osób. Uroczystości rozpoczęła Msza św. w kościele pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku w intencji ofiar obozu i ciężkiego więzienia Sonnenburg. Po Eucharystii zostały złożone kwiaty i zapalone znicze przed pomnikiem upamiętniającym ofiary mordu na placu przy Muzeum Martyrologii w Słońsku oraz na cmentarzu jenieckim. „W miejscach, które upamiętniają tragiczne wydarzenia chcemy pochylać głowy i oddawać hołd wszystkim, którzy zostali zamordowani w straszliwy sposób. Te miejsca i pamięć o wydarzeniach powinny trwać, by zawsze wołały do nas, że trzeba mądrze korzystać z wolności. By wołały do obecnych i przyszłych pokoleń, że nie wolno budować systemu, który każe nienawidzić innego człowieka, tego który myśli, lub wierzy inaczej” – powiedział wojewoda lubuski Władysław Dajczak, który wziął udział w uroczystościach rocznicowych. Więzienie w Sonnenburgu (obecnie Słońsk) wybudowano w latach 1832-33. Kompleks mógł pomieścić ok. tysiąca więźniów. W okresie pruskim więzienie przeznaczone było dla kryminalistów, jednak osadzano w nim także więźniów politycznych. Po dojściu do władzy w Niemczech nazistów, w kwietniu 1933 r. uruchomiono tam pierwszy na terenie państwa niemieckiego obóz koncentracyjny. Pod naciskiem międzynarodowej opinii publicznej obóz koncentracyjny uległ likwidacji, ale jedynie formalnie. W okresie II wojny światowej do Sonnenburga, na mocy dekretu „Noc i Mgła” z 1941 roku, trafiali obywatele Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Danii i Norwegii, którzy odmawiali służby w armii III Rzeszy. Więziono tam również: Polaków, Jugosłowian, Czechów, Słowaków, Bułgarów, Austriaków, Szwajcarów, Estończyków, Włochów, Rosjan i Hiszpanów. Do więzienia trafiali też opozycjoniści i dezerterzy z niemieckiej armii. Nocą z 30 na 31 stycznia 1945 r. oddział SS wraz z funkcjonariuszami gestapo z Frankfurtu nad Odrą dokonał mordu na więźniach. 2 lutego 1945 roku, po zdobyciu Sonnenburga, żołnierze sowieccy odnaleźli 819 ciał leżących na dziedzińcu więzienia. Masakrę cudem przeżyło kilka osób. W obozie Sonnenburg zostało zabitych 91 obywateli Luksemburga, głównie młodych ludzi. Z tego też powodu to ważne miejsce dla tego kraju. Luksemburczycy po dziś utrzymują kontakty z mieszkańcami Słońska i pomagają w dbaniu o znajdujące się tam miejsca pamięci. W Słońsku działa Muzeum Martyrologii obozu Sonnenburg, gdzie można poznać tragiczną historię jego więźniów, jest przy nim także pomnik pamięci ofiar. PAP Budynek Poczty Głównej. Wzniesiony w 1884r. jako siedziba Okręgowej Dyrekcji Poczty i Urzędu Pocztowego. Wpisany na listę zabytków w 1993r. Wojewoda Władysław Dajczak uczestniczył w obchodach 76. rocznicy mordu na więźniach w hitlerowskim więzieniu Sonnenburg. W nocy z 30 na 31 stycznia 1945 roku Niemcy rozstrzelali ponad 819 więźniów różnej narodowości. Wojewoda Lubuski Władysław Dajczak uczestniczył w obchodach, które rozpoczęła uroczysta Msza Święta. Następnie wyznaczone delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem Ofiar Obozu i Więzienia w Sonnenburgu oraz na cmentarzu jenieckim. Wojewoda Władysław Dajczak w kilku słowach skierowanych do uczestników uroczystości odniósł się do obowiązku pamiętania o wydarzeniach z historii i płynącej z nich nauce: - W miejscach, które upamiętniają tragiczne wydarzenia chcemy pochylać głowy i oddawać hołd wszystkim, którzy zostali zamordowani w straszliwy sposób. Te miejsca i pamięć o wydarzeniach powinny trwać, by zawsze wołały do nas, że trzeba mądrze korzystać z wolności. By wołały do obecnych i przyszłych pokoleń, że nie wolno budować systemu, który każe nienawidzić innego człowieka, tego który myśli, lub wierzy inaczej – powiedział wojewoda. Z uwagi na obostrzenia związane z pandemią w uroczystościach nie uczestniczyli przedstawiciele zagranicznych delegacji, którzy rokrocznie przyjeżdżają do Słońska. Miejsce to stało się punktem pamięci odwiedzanym przez historyków oraz potomków ofiar niemieckiego terroru. Muzeum Martyrologii w Słońsku To instytucja, której celem jest gromadzenie zbiorów po obozie koncentracyjnym i ciężkim więzieniu, które istniało w niemieckim Sonnenburgu. Jednym z elementów muzealnej ekspozycji jest makieta zespołu więziennego, którego główne budynki nie zachowały się do naszych czasów. Ważnym kierunkiem działań jest prowadzenie zróżnicowanych form edukacyjnych, warsztatów i spotkań z udziałem młodzieży z Polski i Niemiec, a w miarę możliwości z innych krajów. Zdjęcia (3) Muzeum Martyrologii ofiar Obozu Sonnenburg (Museo del martirio delle vittime del campo di Sonnenburg) - Słońsk (Museo di Sonnenburg) Memoriale ai Cinquanta aviatori alleati della Grande Fuga - Żagań; Museo statale di Majdanek - Lublino; Regno Unito Stele dei campi di sterminio al Beth Shalom Memorial Garden
"Polska Hiroszima", "Lubuskie Pompeje". Te dwa określenia najtrafniej określają Kostrzyńskie Stare Miasto. To, co z niego zostało robi na prawdę ogromne wrażenie... .Kostrzyńskiej Starówce i wielu innym atrakcjom tych okolic poświęciłem swoją pracę licencjacką pt. "Przystanek Woodstock inspiracją do uprawiania turystyki kulturowej".Jest wiele możliwości spędzenia wolnego czasu zarówno na terenie samego Przystanku, jak i w niedalekiej okolicy. Jeśli ktoś na imprezę wybiera się samochodem, ma świetne warunki do tego, by te trzy dni dostarczyły niesamowitych turystyczne Kostrzyna Nad Odrą jest imponujące. Twierdza Kostrzyn i Stare Miasto, Park Narodowy "Ujście Warty", Muzeum Martyrologii Ofiar Obozu Sonnenburg, cztery forty zewnętrzne Twierdzy Kostrzyn, Witnica - Park drogowskazów i słupów milowych cywilizacji, prywatne Muzeum Chwały Oręża Polskiego i fascynująca historia jego założyciela - płk. Czesława Chmielewskiego, browar... Można by jeszcze długo wymieniać i Woodstock nie musi być jedynie okazją do zalania się w trupa czy taplania w błocie, chociaż to drugie ma również swój kilku lat każdą kolejną edycję festiwalu przeżywam w pełni świadomie, zupełnie na trzeźwo, co pozwala odkryć jego prawdziwe piękno i niepowtarzalność. Na którejś z kolei edycji kostrzyńskiego Woodstocku, w pasażu handlowym natrafiłem na stoisko promujące miasto. Jak zawsze na takich stoiskach wziąłem wszystkie darmowe materiały promocyjne, jednak za ich głębsze przestudiowanie zabrałem się dopiero po powrocie do domu, co stało się początkiem moich fascynacji przeszłością tego tam przez kilka poprzednich lat nie wiedziałem, ile ciekawych rzeczy można zobaczyć tylko w samym w następnych latach nadrobiłem swoje braki, postępując w myśl zasady znanej z zajęć z krajoznawstwa z prof. Kuleczką, "Zobacz to, o czym przeczytałeś, przeczytaj o tym, co zobaczyłeś".Pobyt na Kostrzyńskim Starym Mieście skłania do refleksji. Widząc pozostałości po budynkach, wystające maksymalnie metr ponad ziemię, pozarastane ulice, gdzieniegdzie okna piwnic, w których mieszkańcy chowali swoje zapasy z myślą o zakończeniu wojny, o tym, że kiedyś wrócą...Dziś na ulicy nie widać żywej duszy, słychać jedynie szum drzew i pszczoły zapylające kwiaty powoju licznie porastającego tam ma się wrażenie, że jesteśmy na jednym wielkim cmentarzu, a przecież to miasto kiedyś stolica Nowej Marchii, jeszcze 65 lat temu tętniło życiem, zniszczone w prawie stu procentach przez Armię wrażenie zrobiła na mnie tabliczka przy jednym ze zniszczonych budynków ze zdjęciem jego przedwojennych mieszkańców, postawiona przez syna, który poszukuje informacji o swoich rodzicach, po których ślad zaginął wraz ze zniszczeniem czasach Polski Ludowej teren należał do Wojsk Ochrony Pogranicza, przez co był niedostępny dla ludności cywilnej, dopiero nie tak dawno temu rozpoczęto prace porządkowe. Odkopano stary układ ulic, wyremontowano jeden z bastionów, dwie ocalałe bramy prowadzące do miasta, utworzono w nich punkt gastronomiczny oraz biuro informacji turystycznej. W drugim etapie planowany jest remont dwóch pozostałych bastionów oraz niesie jednak za sobą także niekorzystne konsekwencje. Odrestaurowanie zabytków wymaga uzbrojenie terenu w niezbędne media, co doprowadziło do zerwania zabytkowego bruku wraz z szynami jest równiez odbudowa ratusza, co pomoże sprowadzić na stare miasto prywatnych inwestorów, którzy będą mogli sukcesywnie odbudowywać starówkę. Taki zabieg na pewno pozwoli przywrócić Kostrzynowi jego dawną świetność, choć nie w takim stopniu, jak przed 1945 rokiem, jednak wtedy stracimy jedyny taki zabytek, ogromny pomnik, pokazujący ogrom tragedii, jakim była II Wojna Światowa i dramat wszystkich przedwojennych mieszkańców Starego Kostrzyna. Miasta, którego już nie ma...Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera
- Услይծεծ щοփ
- Բυπоηиλ οк ιր
- Κ ոգэдапаմትх в θбоձէдէ
- Узիσиκопօщ ебрኯլу йа
- ዣεጲεβ ሁոслιх
- Ուኪуղарኝ մ уኔоፐεሌ ւ
- Жинте ιдрежዚք
- ሸрю а αգաբοт
- Еጄէձокιղሏ ху օսω ςሟслօχа
Różne źródła podają szacunkowa ilość ofiar obozu w granicach 65-85 tys. ofiar. Przeszłość i teraźniejszość. Stutthof został wyzwolony 9 maja 1945 r. przez Armię Czerwoną. Załoga obozu, podobnie jak wielu innych niemieckich zbrodniarzy została osądzona w specjalnym procesie. Łącznie sprawiedliwość dosięgnęła 85 osób.
STAATLICHES KONZENTRATIONSLAGER IN SONNENBURG N/M ( PAŃSTWOWY OBÓZ KONCENTRACYJNY W SŁOŃSKU W NOWEJ MARCHII )Obóz koncentracyjny w Słońsku (KZL Sonnenburg) został utworzony z inicjatywy pruskiego ministra spraw wewnętrznych i sprawiedliwości na bazie więzienia w Słońsku w dniu 3 kwietnia 1933 roku. Pierwszych 200 więźniów wraz z oddziałem 60 funkcjonariuszy policji przybyło do więzienia specjalnym transportem z Berlina, w policyjnych samochodach w dniu 4 książki - The Sonnenburg Torturę Camp, New York 1934, s. 10 oraz udanej ucieczki z obozu w 1933 roku nazywał te więźniarki „Grüne Minna” - ( potocznie policyjne suki ). Kolejny transport 52 więźniów przybył już 6 kwietnia. Jako obóz koncentaracyjny funkcjonował do dnia 23 kwietnia 1934 roku, kiedy to został „oficjalnie” zamknięty, ale przetrzymywano w nim dalej około 1000 więźniów ( 27 marca 1934 roku został przekazany przez gestapo organom więziennictwa ). Powodem likwidacji obozu był nacisk międzynarodowej opinii publicznej na Hitlera w związku z przygotowywaniami do igrzysk olimpijskich w Niemczech. Obóz ten określany był przez więźniów, jako „piekło tortur”. Panowały w nim trudne do opisania warunki: zimno, wilgoć, wszy i różne robactwo. Więźniowie poddawani byli wymyślnym torturom, był poniżani i bici oraz musieli pracować w skrajnych warunkach w więziennej fabryce. Więźniowie zatrudniani byli również w miejscowych zakładach pracy oraz w zakładach amunicyjnych w pobliskich Lemierzycach ( Limmritz ). Warunki pracy, złe żywienie i tortury, brak opieki medycznej były przyczyną śmiertelnej epidemii grypy, tyfusu i gruźlicy wśród więźniów. Na mocy dekretu „Noc i Mgła” wydanego przez Hitlera 7 grudnia 1941 roku, więziono tu obywateli: Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Danii i Norwegii. Więźniami KZ Sonnenberg byli również obywatele: Polski, Jugosławii, Czech, Słowacji, Bułgarii, Austrii, Szwajcarii, Estonii, Włoch, Związku Radzieckiego i Hiszpanii. Załogę obozu stanowił oddział około 150 essesmanów, najgorszych oprawców z pułków SS, w tym z Frankfurtu nad Odrą. Pierwsze transporty z członkami francuskiego ruchu oporu przybyły do Słońska 28 września 1942 roku ( łącznie więzion tu 877 obywateli francuskich ) i stanowili oni najliczniejszą grupę więźniów „NN”. Kolejną grupę więźniów „NN” stanowili patrioci belgijscy. Już 12 kwietnia 1942 roku odnotowano pierwszy transport członków belgijskiego ruchu oporo ( łącznie ocenia się, że więziono tu 386 Belgów ). Do Sonnenburga trafili także członkowie ruchu oporu z Norwegii, których przetransportowano tu 10 czerwca 1943 roku ( łącznie około 160 obywateli norweskich ). Do tego okrutnego piekła trafili również członkowie holenderskiego ruchu oporu. Ocenia się, że przebywało ich tu w sumie 75. Holendrzy byli deportowani do Słońska także w ramach akcji „Nacht und Nebel ”. 16 listopada 1944 roku do Sonnenburga przybył pierwszy z czterech transportów młodych obywateli Wielkiego Księstwa Luksemburga ( w sumie 92 Luksemburczyków, którzy nie przekroczyli 25 lat życia, zostało skazanych za odmowę służby w Wehrmachcie na karę śmierci lub więzienie. Wszyscy oni za wyjątkiem Jeana Pierra Chaussy zostali rozstrzelani pod więziennym murem ). Od 1944 roku znaczną część więźniów Sonnenburga, którzy trafiali tu w ramach akcji „NN” przeniesiono do obozów koncentracyjnych w Bielawie na Dolnym Śląsku ( filia Gross Rossen ) oraz pobliskiego Sachsenhausen. Komandantami obozu i dyrektorami ciężkiego więzienia byli:porucznik policji Gerhard Paessler;porucznik policji Joseph SiegmundSS-Obersturmführer Albert WagnerRadca Theodor Knops ( 1941 – 1945 )Obowiązki lekarza pełnił dr Eduard Seidler, odpowiedzialny za śmierć setek więźniów. Po wojnie pozostał w Słońsku, gdzie został rozpoznany przez byłego więźnia. Popełnił samobójstwo unikając w ten sposób procesu i kary za swoje najbardziej znanych – więźniów obozu w Słońsku należeli przetrzymywani tu jako pierwsi niemieccy komuniści, socjaldemokraci, antyfaszyści i pacyfiści, tacy, jak:- George Benjamin, lekarz pediatra i członek ruchu oporu ( zgładzony w Mauthausen ) - Rudolf Bernstein, funkcjonariusz Komunistycznej Partii Niemiec, następnie na emigracji w ZSRR, walczył jako kapitan w Armii Radzieckiej, redaktor „Gazety Austriackiej”, archiwista filmoteki DDR ( – Otto, członek organizacji antyfaszystowskiej,wyemigrował do Danii, aresztowany przez Gestapo trafił do Słońska, po wojnie członek SPD w DDR, honorowy obywatel Drezna ( – ); - Ottomar Geschke, członek Komunistycznej Partii Niemiec; - Ernst Grube, działacz związkowy i poseł do parlamentu; - William Kasper, funkcjonariusz KPD;-Kuestermeier Rudolf, pacyfista i dziennikarz , więziony następnie w Sachsenhausen i Bergen – Belsen ( po wojnie redaktor naczelny „Die Welt”, zmarł w Izraelu w 1977 roku );-Kerff Willi, członek Komunistycznej Partii Niemiec, więzień Słońka, następnie na emigracji w ZSRR, po wojnie, dyrektor Instytutu Historii w Berlinie ( – ); - Müffelmann Leo, członek Loży Masońskiej; - Carl von Ossietzky ( późniejszy laureat Pokojowej Nagrody Nobla );Z obozu w Słońsku w latach 1933 – 1934 zorganizowano 4 ucieczki . Trzy z nich zakończyły się powodzeniem. Udanej ucieczki z obozu dokonał jesienią 1933 roku Richard Knaak oraz Rudolf Bernstein. Inny więzien opisał koszmar obozu po ucieczce w książce wydanej w Nowym Jorku w 1934 roku zatytułowanej:The Sonnenburg Torturę Camp, New York, June 1934. Ucieczka nie udała się natomiast innemu więźniowi - Hermannowi Buckowi. Nieudaną próbę ucieczki już z więzienia w Słońsku podjęli z 6 na 7 sierpnia 1944 roku Belg Raymond Decloudt oraz Francuzi: Henri Laffly i Sirri. Henri Laffly odwiedził po wojnie więzienie w Słońsku i jest jednym z fundatorów pamiątkowej tablicy poświęconej zamordowanym Francuzom. Waro też dodać, że posługę duszpasterską sprawowali w więzieniu katoliccy księża z Kostrzyna nad Odrą. Byli to: ksiądz Josef Schreiber, Erwin Triller i Alois Pech ( nieetatowy kapelan, który wspominał w swoich zeznaniach obywateli Księstwa Luksemburga ). Z pobliskich Lemierzyc odwiedzał więźniów pastor nocy z 30 na 31 stycznia 1945 r. oddział SS i grupa gestapowców z Frankfurtu nad Odrą dokonała bezprecedensowej masakry i mordu na pozostałych, bezbronnych więźniach: Belgach, Holendrach, Luksemburczykach, Francuzach, Niemcach i Polakach. Zostali oni około 22 w nocy wyprowadzeni po 10 ze swoich cel, rozstrzelani po murem więziennym z pistoletów maszynowych i dobici strzałami w tył głowy. Mord ten trwał według zeznań świadków około trzech godzin i zakończył się o 1 godzinie w nocy w dniu 31 stycznia. Hitlerowcy oblali następnie zwłoki zamordowanych benzyną i podpalili. Dowódcą oddziału specjalnego SS odpowiedzialnym za ten mord był SS – Hauptsturmführer Wilhelm Nickel, któremu rozkaz wydał szef placówki gestapo we Frankfurcie, SS – Obersturmführer Heinz Richter. 2 lutego 1945 roku żołnierze radzieccy z jednostki wojskowej nr 54761 odnaleźli 819 na wpól zwęglonych i obnażonych ciał leżących na dziedzińcu więzienia. Wśród pierwszych żołnierzy, którzy wkroczyli do Słońska był dowódca oddziału kapitan gwardii Wiktor Rybkin. Radziecka komisja śledcza, działała w dniach od 2 lutego do 10 lutego 1945 roku i ustaliła szczegóły tej strasznej zbrodni. Z tej okrutnej zbrodni uratowali się cudem, ciężko ranni: Belg Leon Esseler oraz Jugosłowianie: Lecek i Saevica. Zidentyfikowano wielu zastrzelonych więźniów. Marszałek Związku Radzieckiego Wasilij Czujkow, dowódca 8 armii gwardii, osobiście przebywał na miejscu masakry w Słońsku. Po latach, 18 grudnia 1970 roku przed Sądem Przysięgłych w Kilonii na ławie oskarżonych zasiedli dwaj zbrodniarze: Richter i Nickel, którzy w dniu 2 sierpnia 1971 roku zostali uniewinnieni, wobec przedawnienia czynu...W 1974 roku z inicjatywy Przemysława Mnichowskiego i władz samorządowych w Słońsku zostało otwarte muzeum, które pieczołowiecie pielęgnuje pamięć ofiar hilerowskiego terroru. Staraniem przedstawicieli rodzin z Luksemburga, André Hohengartena oraz Wielkigo Księcia Luksemburga, który 29 kwietnia 1993 roku odwiedził cmentarz w Słońsku, po około dwóch latach przygotowań, w dniu 30 kwietnia 1995 r., ku czci ofiar masakry zamontowano na cmentarzu pamiątkową mosiężną „Bramę Pokoju”. Umieszczono na niej dwa medaliony: godło luksemburskie i wizerunek Matki Boskiej, reprezentujące władze świeckie i duchowne Wielkiego Księstwa. Na środku bramy widniał globus z wygrawerowanym napisem PAX. W uroczystościach patriotyczno - religijnych , połączonych z mszą świętą za dusze zmarłych wzięła udział ponad 150 osobowa delegacja ze strony luksemburskiej z Prezydentem Association Francaise Croix de Guerre – Section Luxembourg - Johny Schmidtem. Obecne były również żyjące matki zamordowanych . Kompanię honorową wraz z asystami,pocztem flagowym i sztandarowym wystawił garnizon Kostrzyn nad Odrą, a orkiestrę wojskową garnizon Gorzów Wlkp. Został odczytany Apel Poległych. Z kolei w 1998 roku firma „Jasta” z Kostrzyna na zamówienie Luksemburczyków zrealizowała 20 minutowy film poświęcony ofiarom obozu. Zdjęcia filmowe wykonał Pan Janusz Czech, a nad projektem czuwał znany kostrzynianin Pan Stefan Szymaszek. W 2005 roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Słońska Unitis Viribus, została ogłoszona inicjatywa po nazwą „Rezolucja NN 2005” , która przypomina o mordzie w Słońku i okropnościach II wojny światowej. Dokument ten posiada formę księgi oprawionej w skórę i udostępniany jest do podpisania uczestnikom uroczystości w Słońsku oraz przy innych okazjach. Do tej pory „Rezolucja NN 2005 „ przetłumaczona została na języki: niemiecki, rosyjski, angielski, francuski, holenderski, norweski, luksemburski, hiszpański i esperanto. Niestety po obchodach 60 rocznicy mordu w Słońsku w 2005 roku nieznani sprawcy ukradli pamiątkową bramę – pomnik. 28 stycznia 2011 roku władze gminy w Słońsku zorganizowały po raz kolejny tradycyjne już obchody związane z tym wydarzeniem historycznym .Uroczystości pod hasłem ,,Obchody 66 rocznicy wyzwolenia Słońska”, zgromadziły liczne delegacje zagraniczne wraz z przedstawicielami dyplomatycznymi. Obecni byli kombatanci, przedstawiciele duchowieństwa, władz samorządowych regionu, przedstawiciele instytucji państwowych i samorządowych, wojska i policji, straży granicznej, młodzież, mieszkańcy Słońska i regionu. Podczas tych uroczystości uczczono również pamięć zamordowanych ofiar obozu i kustoszem Muzeum Martyrologii w Słońsku jest Pan Błażej Kaczmarek, który pieczołowiecie opiekuje się tym miejscem i jest wspaniałym przykładem „Strażnika Pamięci Ofiar II Wojny Światowej”.WYBRANE BIOGRAFIE NAJSŁYNNIEJSZYCH WIĘŹNIÓW SONNENBURGABJORN EGGE Bjørn Egge ( urodził się 19 sierpnia 1918 roku w Kristiansand, zmarł 25 lipca 2007 roku ), jeden z przywódców norweskiego ruchu oporu, generał - major norweskich sił zbrojnych i norweski dyplomata. W latach 1981 - 1987 był przewodniczącym Norweskiego Czerwonego Krzyża. Od 1936 roku w armii norweskiej, początkowo jako kadet szkoły wojennej, a następnie członek królewskiej gwardii przybocznej. Po wybuchu wojny w dniu 9 kwietnia 1940 roku wraz z jednostką brał udział w walkach na południu kraju. W czasie okupacji, Egge bierze udział w różnych akcjach ruchu oporu na północy Norwegii. Po tymczasowym aresztowaniu przez Gestapo w lecie 1941 r. uciekł do Szwecji, gdzie studiował na Uniwersytecie w Uppsali. W marcu 1942 roku bierze czynny udział w akcji dywersyjnej norweskiej Grupy Operacji Specjalnych, których celem było przebić się przez pierścień niemieckiej blokady wokół Szwecji i przetransportować ważne materiały do produkcji wojennej, takich jak stal i łożyska kulkowe z Göteborg do Aberdeen. Norweski statek, pilotowany przez niego został wytropiony przez niemieckie samoloty rozpoznawcze. Egge udało się zatopić okręt wraz z cennym ładunkiem. Niemniej jednak, on sam i inni członkowie załogi wpadli wręce Niemców i dostali się do niewoli. Początkowo spędził rok internowania w obozie jenieckim w Westertimke, wraz z członkami innych załóg statków handlowych z 42 krajów. Zgodnie z konwencją genewską, obóz ten znajdował się pod opieką Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. W 1943 roku Egge został deportowany na podstawie dekretu hitlerowskiego „Noc i mgła” do obozu koncentracyjnego w Sonnenburg koło Kostrzyna. W drodze do obozu przeżył w Szczecinie aliancki nalot bombowy. W obozie w Słońsku musiał ciężko pracować po dwanaście godzin dziennie. Według jego relacji spisanych po wojnie, wielu z więźniów chorowało na gruźlicę lub tyfus. P. Mnichowski podaje, że przez obóz w Słońsku przeszło około 230 obywateli norweskich, więźniów „NN”, z których 36 zmarło w obozie , w tym wielu z powodu niedożywienia. W listopadzie 1944 roku Egge wraz z innymi norweskimi współwięźniami przeniesiono do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie doczekał się wolności. Po wojnie w czynnej służbie Królestwa Norwegii, jako oficer wywiadu, doradca ministra obrony Norwegii Jensa Christiana Hauge, po czym pracował kilka lat jako attaché wojskowy w ambasadzie norweskiej w Moskwie. W 1960 roku był członkiem norweskiego kontyngentu ONZ podczas operacji w Kongo. Był pierwszym, który widział w 1961 roku ciało Sekretarza Generalnego Daga Hammarskjolda, który zginął w katastrofie lotniczej i stwierdził,że zginął on on strzału w głowę ( zamach ? ). W latach 1976 - 1980 Egge pełnił obowiązki zastępcy dowódcy w Akademii Obrony NATO w Rzymie. Zakończył swoją karierę wojskową w 1983 roku jako generał major i dowódca twierdzy Akershus. Do końca życia był bardzo aktywny. Działał jako Honorowy Członek w Światowej Federacji Weteranów ( Światowej Federacji Kombatantów ), zaangażował się też, jako ambasador Nonprofit Stiftelse Hvite Busser Auschwitz til ( Fundacja Białych Autobusów - Auschwitz ), której celem było prowadzenie szkoleń i organizacja wycieczek młodzieży do miejsc pamięci i męczeństwa Norwegów i byłego obozu koncentracyjnego. Za swoją służbę dla Królewstwa Norwegii otrzymał szereg wyróżnień i odznaczeń, Czerwony Krzyż, Krzyż Komandorski Orderu św Olava, Krzyż Orderu Imperium Brytyjskiegoi inne wysokie odznaczenia Szwecji i LEBASJean-Baptiste Lebas ( urodził się 24 października 1878 w Roubaix, zakatowany w marcu 1944 roku w więzieniu w Słońsku), francuski działacz samorządowy ( mer miasta Roubaix ), socjalistyczny i polityk ( deputowany do parlamentu ), minister pracy i minister poczty i telekomunikacji francuskiej, twórca i przywódca podziemnej, konspiracyjnej organizacji ruchu oporu i podziemnego pisma „ L' Homme Libre” ( Wolny Człowiek ), członek francuskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej. W dniu 21 maja 1941 roku J. B. Lebas został aresztowany przez Gestapo wraz synem Raymondem i siostrzeńcem, którzy również należeli do francuskiego ruchu oporu. W grudniu 1941 roku został deportowany jako więzień „NN” do do Berlina. Po wielokrotnych torturach w dniu 13 kwietnia 1942 roku Lebas został skazany na 5 lat ciężkiej pracy i przetransportowany do więzienia w Słońsku. Przez dwa lata pracował przez jedenaście i pół godziny dziennie w fabryce do produkcji lin i sznurów. Jego dokładna data śmierci jest nieznana, prawdopodobnie J. B. Lebas zmarł w marcu 1944 roku. Nie została również wyjaśniona przyczyna jego śmierci, czy zginął w wyniku warunków „piekła Sonnenburga”, czy też został stracony. W 1957 roku francuska poczta wydała okolicznościowy znaczek z jego podobizną. Ponadto w rodzinnym Roubaix jego imieniem nazwano główną ulicę miasta ( Avenue Jean Lebas ) oraz nadano imię tutejszej szkole. Ulice jego imienia noszą również miasta w pólnocnych departamentach VON OSSIETZKY Carl von Ossietzky ( urodził się 3 października 1889 roku w Hamburgu, zmarł 4 maja 1938 roku w Berlinie ), niemiecki dziennikarz, pisarz i pacyfista. Pisał pod pseudonimami:Thomas Murner, Simon Carasco; Celsus; Lucius Schierling. Jego małżonką była działaczka ruchu na rzecz praw kobiet - Maud, córka brytyjskiego oficera kolonialnego i prawnuczka księżniczki indiańskiej, którą poznał w styczniu 1912 roku w Hamburgu. W październiku 1919 roku został członkiem - założycielem Stowarzyszenia na rzecz Pokoju i Weteranów Wojennych. Od 1920 do 1924 roku pracował w redakcji gazety berlinskiej, najpierw jako asystent do spraw polityki zagranicznej, a później jako redaktor działu „ Z Niemieckiej Republiki” . Był również bardzo aktywny w Stowarzyszeniu ”Nigdy więcej wojny”. Ruch ten został założony pod przewodnictwem Stowarzyszenia Pokoju i w każdą rocznicę wybuchu wojny w dniu 1 sierpnia organizował manifestacje pokojowe w Niemczech pod hasłem „Nigdy więcej wojny” , zwłaszcza w Berlinie. Przyjaźnił się z Hellmutem von Gerlach rodem z Dolnego Śląska. Następnie pracował w redakcji „Weltbühne”, gdzie ujawniał światowej opinii publicznej fakt nielegalnego dozbrajania armii niemieckiej, za co skazany zostaje za zdradę tajemnicy wojskowej na karę 18 miesięcy więzienia. W końcu marca 1932 roku odrzucona zostaje jego petycja o ułaskawienie i w dniu 10 maja 1932 roku trafia do więzieniu w Berlinie -Tegel. Ze względu na okres świąteczny - Boże Narodzenie – ogłoszona jest amnestia dla więźniów politycznych. Ossietzky został w dniu 22 Grudnia 1932 po 227 dniach więzienia wypuszczony na wolność. W następnym roku, w dniu 28 lutego, jako zaangażowany pacyfistą i demokrata, został aresztowany i internowany w więzieniu w Berlin - Spandau. Z więzienia w Spandau w dniu 6 kwietnia 1933 roku przetransportowano go do nowo utworzonego obozu koncentracyjnego w Słońsku/Sonnenburg koło Kostrzyna. Jego przyjaciele z Hellutem von Gerlachem wystąpili do Komitetu Nagrody Nobla o przyznania mu nagrody za działania na rzecz pokoju na świecie. Carl von Ossietzky na krótko przed igrzyskami olimpijskimi w 1936 roku, jako ciężko chory więzień zwolniony został z obozu koncentracyjnego i przeniesiony do szpitala więziennego w Berlinie. W dniu 7 listopada 1936 roku został oficjalnie zwolniony z więzienia i przeniesiony do szpitala, znajdującego się pod stałym nadzorem gestapo. W dniu 23 listopada 1936 roku Komitet Nagrody Nobla przyznał Carlowi von Ossietzky z mocą wsteczną do 1935 roku Pokojową Nagrodę Nobla. Gestapo odmówiło Ossietzkyemu wydania paszportu, tym samym podróży do Oslo i odebrania osobiście nagrody. W dniu 4 maja 1938 roku Carl von Ossietzky zmarł na gruźlicę w szpitalu Northrend, jego żona i córka Maud Rosalind, musiały wyemigrować do Anglii i Szwecji. Grób rodziny von Ossietzky znajduje się w Berlinie - Niederschönhausen, gdzie spoczywa również jego żona HOORNAERT ( urodził się około 1888 – zmarł 2 lutego 1944 w Słońsku )Belgijski prawicowy działacz polityczny. Współtwórca i pionier ruchu faszystowskiego w Belgii, który był jednocześnie wierny tradycji antyniemieckiej oraz zagorzałym przeciwnikiem nazizmu. Paul Hoornaert był z zawodu prawnikiem i pochodził z Liège. Brał udział w walkach podczas I wojny światowej, co zadecydowało o jego niechęci i wrogości do Niemiec. Po wojnie w 1922 roku został członkiem prawicowej grupy weteranów skupiającej się w organizacji „Legion Narodowy”. Po inwazji Niemiec na Belgię, organizacja Paula Hoornaerta działała w podziemiu, a jej celem było odzyskanie wolności i niepodległości. Organizacja Hoornaerta odrzucała możliwość współpracy z okupanem i wrogiem, jakim były hitlerowskie Niemcy. Hoornaertowi udało się zorganizować niewielkie, ale za to dobrze wyszkolone grupy wojskowe „ Hoornaert – Dirix” walczące z okupantem i udzielające pomocy aliantom Za swoją działalność w tej grupie został aresztowany przez Niemców i oskarżony w dniu 6 sierpnia 1942 r. o szpiegostwo, posiadanie broni i materiałów antyniemieckich. Została mu wymierzona kara 15 lat ciężkiego więzienia. 2 grudnia 1942 roku po procesie w Aachen został deportowany jako więzień „NN” do Słońska. Zmarł na gruźlicę w obozie w dniu 2 lutego 1944 La ROCHERE DUTHEIL Charles Maurice Marie, hrabia - pułkownik francuskiego ruchu oporu. Urodził się w Wersalu 9 maja 1870 roku, zmarł w Słońsku w dniu 3 stycznia 1944. Absolwent francuskiej szkoły inżynierów ( Ecole Polytechnique 1889 ). Następnie został kapitanem artylerii w artylerii kolonialnej w Sudanie. Brał udział w I wojnie światowej, gdzie został dwukrotnie ranny. Służbę zakończył jako podpułkownik w 1918 roku. W czasie okupacji niemieckiej kierował francuskim ruchem oporu w „Strefie Północ”. Aresztowany przez Geheime Feldpolizei, 3 lipca 1941 roku został skazany na śmierć. W dniu 8 czerwca 1942 r. został deportowany do Niemiec. Był przetrzymywany w więzieniu w Karlsruhe, a następnie w Rheinbach. W końcu, w dniu 28 września 1942 roku wraz z pierwszym transportem patriotów francuskich trafił do Sonnenburga, gdzie zmarł 3 stycznia 1944 roku. Był odznaczony Krzyżem Wojennym 1914 - 1918, Rozetą Ruchu Oporu, Krzyżem Wojennym 1939 - 1945, amerykańskim krzyżem wojennym i Legią LEON, pseudonim “Aigle” ( Orzeł ), pułkownik i szef francuskiej wojskowej siatki wywiadowczej o kryptonimie “Alliance” ( Przymierze ). Urodził się 10 czerwca 1899 r. w Dordogne Vergt. Poczas I wojny światowej walczył w piechocie, a następnie w armii francuskiej jako oficer lotnictwa w Maroku. W czasie II wojny dowodzi lotniczą eskadrą rozpoznania. Od maja do października 1941 roku, za działalność przeciwko rządowi kolboracyjnemu Vichy został pozbawiony wolności i osadzony w więzieniu w Clermont - Ferrand. Po wyjściu na wolność nawiązuje kontakt z ruchem oporu współpracującym z brytyjskim wywiadem wojskowym “Intelligence Service”. Otrzymuje pseudonim “AIGLE” , zostaje dowódcą wojskowym siatki “Alliance” i jako taki zbiera informacje wywiadowcze na terenie całej Francji, które następnie przekazywane są przez jego szefa - Marię Magdalenę Meric dla brytyjczyków. Od listopada 1942 roku siatka “Aigle” informowała brytyjski wywiad o ruchach niemieckich okrętów podwodnych na Atlantyku i Morzu Śródziemnym, dostarczając do Anglii kompleksowe plany niemieckich umocnień na plażach Normandii. Do najsłynniejszych akcji jego siatki należało uwolnienie z rąk Niemców generała Henri Girauda, który przetrzymywany był w twierdzy Konigstein. Akcją kierował osobiście “Aigle”w nocy z 5 na 6 listopada 1942 roku. Po ucieczce generał został przetransportowany łodzią podwodną do Algierii. Podczas jednej ze swoich misji w Londynie, poznał generała de Gaulle'a, który powiedział wówczas: “Faye, jesteś wielkim Francuzem”. Podczas powrotu z trzeciej misji w Anglii, pułkownik Leon Faye, został aresztowany w dniu 14 września 1943 roku przez hitlerowskie służby kontrwywiadowcze i deportowany do Niemiec. W dniu 9 stycznia 1944 roku przetransportowany do więzienia w Słońsku i tu rozstrzelany w dniu 30 stycznia 1945 wraz z innymi więźniami i współpracownikami z siatki. Pułkownik Faye, “Eagle”, jako szef jednej z najlepszych siatek wywiadowczej "Alliance", był odznaczony Legią Honorową, Krzyżem Wojennym 1914/18. Mieszkańcy miasteczka Vergt w hołdzie temu bohaterowi II wojny światowej odsłonili tablicę pamiątkową na kwaterze wojennej, gdzie umieszczono urnę z ziemią pochodzącą z jego miejsca pochówku w Słońsku. Druga tablica pamiątkową została umieszczona na ścianie budynku jego narodzin, w pobliżu ratusza w GERAU, mistrz Europy i Francji w kolarstwie. Założył z kolegami we Francji pierwszą grupę bojową, która wysadzała niemieckie transporty wojskowe, niszczyła mosty, przerywała linie telefoniczne. Wpadł w ręce gestapo zdradzony w wyniku niemieckiej wtyczki w grupie. Zginął w POCHET, członek belgijskiego ruchu oporu. Pracował w ministerstwie ekonomii, gdzie odpowiadał za transport. Przekazywał aliantom informacje dotyczące ruchów wojsk niemieckich, a w swoim mieszkaniu w Brukseli ukrywał pilotów alianckich strąconych w Europie, którzy przygotowywani byli następnie do przerzutu do Wielkiej ERNST, późniejszy generał francuskiej żandarmerii, obecny w dniu 9 maja 1975 roku w Słońsku podczas uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy poświęconej zmarłym francuskim więźniom “NN”.Tekst powstał na podstawie pracy Przemysława Mnichowskiego ( – ), wybitnego historyka, prokuratora, dyrektora Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i Instytutu Pamięci Narodowej w Zielonej Górze, zatytułowanej: Obóz koncentracyjny i więzienie w Sonnenburgu ( Słońsku ) 1933 – 1945, wyd. MON, Warszawa 1982. Poświęcony został twórcy Muzeum w Słońsku. Biogram P. Mnichowskiego opracowany został na podstawie:Toczewski Andrzej, Pozostanie pustka. Dr Przemysław Mnichowski ( 1928 – 1996 ), (w:) Studia Zielonogórskie, 1997, s. 234 – 329: . Józef PiątkowskiPRZEMYSŁAW – W Poznaniu urodził się Przemysław Mnichowski, wybitny prawnik , prokurator, historyk i dyrektor Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i Instytutu Pamięci Narodowej w Zielonej Górze. W 1950 roku został absolwentem gimnazjum im. Ignacego Paderewskiego w Poznaniu, w 1956 absolwentem Oficerskiej Szkoły Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych im. Stefana Czarnieckiego w Poznaniu, a w 1962 roku ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie Adama Mickiewicza. Od 20 marca 1965 roku organizuje Okręgową Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Zielonej Górze. W 1985 roku zostaje jej kierownikiem, a w 1993 roku dyrektorem Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytutu Pamięci Narodowej. Od 1988 roku w składzie prezydium Komisji Głównej, brał udział w licznych procesach przeciwko zbrodniarzom wojennym. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Instytutu Zachodniego w Poznaniu, Lubuskiego Towarzystwa Naukowego oraz Zrzeszenia Prawników Polskich. Przemysław Mnichowski był autorem i twórcą Muzeum Martyrologii w Słońsku i konsultantem Muzeum Martyrologii w Żaganiu. Opracował monografię obozu w Słońsku zatytułowaną: Obóz koncentracyjny i więzienie w Sonnenburgu ( Słońsku ) 1933 – 1945, wyd. MON, Warszawa 1982. Za swoją pracę wielokrotnie nagradzany i wyróżniany, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, belgijskim Orderem Korony i luksemburskim Orderem Wieńca Dębowego. Opracował i napisał szereg prac i artykułów dotyczących zbrodnii hitlerowskich na Ziemi Lubuskiej i Nadodrzu. W ramach pracy w Komisji opracował szereg wydawnictw poświęconych zbrodniom wojennym na terenie: Jasienia, Międzychodu, Nowej Soli, Słońska, Świecka, Tuchorzy, Zielonej Góry i Żagania. Przemysław Mnichowski był również organizatorem sesji naukowej poświęconej ofiarom faszyzmu w Kostrzynie, która odbyła się w dniu 22 września 1980. Z tej okazji odsłonięto tablicę pamiątkową na terenie dawnej fabryki włókien sztucznych „Zellwohle und Zellulose AG Phrix“. Z inicjatywy Miejskiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa w Kostrzynie ukazało się wydawnictwo jego autorstwa, zatytułowane: Eksterminacyjna działalność hitlerowskich obozów na terenie miasta Kostrzyna nad Odrą w latach 1939 – 1945. Zmarł 30 września 1996 roku i został pochowany w Poznaniu.
„W opinii historyków Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu potrzeba ustanowienia Narodowego Dnia Dzieci Wojny nie ulega najmniejszej wątpliwości. Stanowisko takie wynika z faktu relatywnie niskiej świadomości skali martyrologii dzieci polskich w okresie II wojny światowej tak pośród krajowej opinii publicznej, jak i w
